Răng lệch lạc là gì? Phương pháp điều trị nào phù hợp nhất?

Răng lệch lạc không chỉ khiến nụ cười trở nên xấu xí, kém thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, chức năng ăn nhai và tâm lý. Vậy răng lệch lạc là gì? Nguyên nhân là do đâu và cách điều trị nào hiệu quả nhất? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau đây.

Răng lệch lạc là gì?

Răng lệch lạc là tình trạng răng phát triển không đúng với vị trí bình thường trong khung xương hàm mặt. Cụ thể, các dấu hiệu nhận biết răng lệch lạc bao gồm:

• Răng hàm trên và răng hàm dưới không cắn khớp được với nhau. Điều này thể hiện ở việc các răng cửa trên không đối xứng với răng cửa dưới khi cắn chặt. Thay vì các cặp răng cửa trên, dưới khít vào nhau thì chúng lại lệch ra ngoài hoặc thụt vào trong.
• Răng cửa trên có thể phát triển thụt sâu vào trong so với răng cửa dưới hoặc ngược lại, răng cửa trên lại phát triển vượt ra phía trước so với răng cửa dưới. Điều này gây mất thẩm mỹ khi cười.
• Các răng nanh hoặc răng cửa mọc chồng lên nhau, không đều nhau. Chẳng hạn răng nanh dưới mọc chồng lên răng cửa trên hoặc 2 răng cửa trên mọc đè lên nhau.
• Răng bị lệch về một bên do xoắn vặn hoặc nghiêng về bên trái/phải. Điều này khiến hàm răng mất đi sự đối xứng.
• Khe hở giữa các răng quá rộng, không đều nhau. Bình thường khe hở chỉ khoảng 1-2mm nhưng ở người bị lệch lạc răng thì khe hở có thể lên tới 3-4mm.

Những dấu hiệu trên thường dễ nhận biết nhất ở hàm răng cửa. Tuy nhiên, răng lệch cũng có thể xảy ra ở các vị trí răng khác, chỉ là ít gặp hơn.

Mức độ lệch lạc của răng có thể nhẹ hoặc nặng tùy thuộc nguyên nhân và độ tuổi. Răng của trẻ em thường dễ bị lệch hơn do quá trình phát triển chưa hoàn thiện. Tuy nhiên, người lớn cũng có thể gặp tình trạng răng lệch, đặc biệt là do chấn thương, mất răng hoặc do cấu trúc xương hàm bất thường.

Như vậy, dựa vào các dấu hiệu trên, bạn có thể dễ dàng nhận biết mình có đang bị răng lệch lạc hay không. Khi phát hiện ra tình trạng này, bạn nên đến gặp nha sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng răng lệch lạc

Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn tới tình trạng răng mọc lệch lạc, trong đó phổ biến như:

Yếu tố di truyền

Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành cấu trúc xương hàm và răng. Cụ thể:

• Xương hàm và răng có thể không phát triển cân đối do các gen quy định sự phát triển của chúng bị đột biến. Khi đó, kích thước và hình dạng xương hàm trên khác biệt so với xương hàm dưới, khiến răng không thể cắn khớp được.
• Hàm trên hoặc hàm dưới có thể quá nhỏ so với cấu trúc khuôn mặt. Điều này xảy ra khi các gen quy định kích thước xương hàm bị biến đổi, khiến xương hàm không phát triển tương xứng với gương mặt.
• Xương hàm có thể có cấu tạo bất thường bẩm sinh. Một số bất thường về số lượng, kích thước, hình dạng xương hàm sẽ khiến răng mọc không đúng vị trí.
• Một số hội chứng di truyền hiếm gặp cũng có thể gây ra tình trạng răng lệch lạc, như hội chứng Down, hội chứng Crouzon, hội chứng Apert…

Như vậy, nguyên nhân sâu xa nhất của răng lệch lạc thường là do các yếu tố di truyền làm thay đổi cấu trúc xương hàm và răng. Việc tư vấn di truyền và sàng lọc bất thường bẩm sinh có thể giúp phát hiện sớm nguy cơ răng lệch ở trẻ.

Thiếu hụt dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng không cân đối, đặc biệt thiếu hụt canxi và vitamin D có thể dẫn đến răng lệch lạc.

• Canxi là khoáng chất cấu tạo nên men răng, giúp răng chắc khỏe. Thiếu hụt canxi làm cho cấu trúc men răng yếu đi, dễ gãy, sứt mẻ và lung lay. Từ đó có thể dẫn tới răng dịch chuyển và mọc lệch vị trí.
• Vitamin D giúp cơ thể hấp thu canxi. Thiếu vitamin D sẽ làm giảm khả năng đưa canxi vào xương răng, khiến răng dễ bị lỏng lẻo và lệch lạc.
• Chế độ dinh dưỡng thiếu hụt các vitamin và khoáng chất khác như vitamin A, C, photpho cũng có thể gây ra tình trạng răng yếu, dễ gãy rụng và lệch vị trí.
• Suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ còn khiến răng phát triển chậm, mọc muộn và mọc lệch chỗ so với lịch trình bình thường.

Do đó, cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cần thiết như canxi, vitamin D, vitamin A, C cho trẻ từ sớm là cách tốt nhất để phòng tránh răng lệch lạc.

Tổn thương vùng hàm mặt

Các tổn thương ở vùng hàm mặt có thể khiến răng bị lung lay, dịch chuyển và dẫn đến lệch lạc. Cụ thể:

• Tai nạn, va chạm mạnh vào mặt có thể làm răng bị lung lay hoặc gãy rễ. Khi đó, răng sẽ dễ dàng di chuyển và mọc lệch so với ban đầu.
• Các vết thương, gãy xương hàm do tai nạn cũng có thể làm thay đổi cấu trúc xương, khiến răng mọc lạc chỗ.
• Viêm tủy răng nếu không được điều trị kịp thời có thể làm tổn thương nghiêm trọng đến mô răng và xương ổ răng. Từ đó răng sẽ bị lỏng lẻo và dịch chuyển dần.
• Các bệnh lý về khớp hàm, TMJ (tạm dịch: khớp cắn) cũng có thể gây ra tình trạng răng lệch lạc do làm thay đổi cấu trúc xương hàm.

Như vậy, tổn thương ở vùng hàm mặt sẽ làm xáo trộn quá trình phát triển bình thường của răng và dẫn tới hậu quả là răng bị lệch vị trí.

Mất răng sớm

Mất răng sữa sớm trước khi đổi răng là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng răng vĩnh viễn mọc lệch lạc.

• Răng sữa có chức năng giữ chỗ để răng vĩnh viễn mọc đúng vị trí sau này. Nếu răng sữa bị rụng sớm, răng vĩnh viễn sẽ không có chỗ để mọc và đành mọc lên lấp chỗ trống đó.
• Thời điểm lý tưởng để răng sữa rụng là khi 2/3 răng vĩnh viễn đã mọc ra. Nếu răng sữa rụng quá sớm thì răng vĩnh viễn còn non yếu, dễ bị lệch lạc.
• Nguyên nhân khiến răng sữa bị rụng sớm có thể do chấn thương, sâu răng nghiêm trọng, viêm tủy hoặc do thói quen ngậm ngón tay, vật dụng.
• Khi răng sữa mất sớm ở hàm trên thì hàm dưới sẽ phát triển nhanh hơn, gây mất cân đối và dẫn đến tình trạng cắn không khít.

Như vậy, giữ gìn răng sữa khỏe mạnh, tránh để rụng sớm là cách để phòng ngừa răng vĩnh viễn bị lệch sau này.

Thói quen xấu

Một số thói quen sinh hoạt không lành mạnh có thể dẫn đến tình trạng răng bị lệch lạc, bao gồm:

• Thói quen hút ngón tay hoặc vật dụng khiến hàm dưới bị đẩy ra khỏi vị trí bình thường. Áp lực này sẽ làm răng hàm dưới dần dần mọc lệch về phía trước.
• Ngủ sai tư thế hoặc ăn uống không đúng cách cũng có thể tác động xấu đến sự phát triển của hàm và răng. Ví dụ ngủ úp mặt xuống gối, nghiêng một bên sẽ khiến răng dần bị lệch theo.
• Chải răng sai kỹ thuật, quá mạnh tay cũng khiến răng bị lung lay và dễ mọc lệch đi. Người lớn nên chải răng nhẹ nhàng theo chiều từ nướu xuống men răng để bảo vệ răng.
• Một số thói quen khác như cắn hoặc ngậm móng tay, cắn bút đầu cũng sẽ gây áp lực lên răng và khiến răng dịch chuyển dần theo thời gian.

Vì vậy, sửa đổi các thói quen xấu này sẽ giúp phòng tránh tình trạng răng bị lệch lạc hiệu quả.

Hậu quả của tình trạng răng lệch lạc

Ngoài việc làm mất thẩm mỹ khi cười, răng lệch lạc còn gây ra các hậu quả nghiêm trọng khác về sức khỏe và tinh thần:

• Rối loạn chức năng nhai nuốt: Răng lệch lạc khiến răng không cắn khớp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc nhai nghiền thức ăn. Thức ăn không được nhai kỹ sẽ gây khó khăn cho quá trình tiêu hóa, ảnh hưởng đến hấp thu dinh dưỡng và sức khỏe.
• Dễ mắc các bệnh lý răng miệng: Răng lệch khiến việc vệ sinh răng miệng trở nên khó khăn, dễ để lại thức ăn thừa. Do đó sẽ dễ bị sâu răng, viêm nướu, hôi miệng và các bệnh lý nguy hiểm khác.
• Đau đầu, nhức mặt thường xuyên: Răng lệch khiến các khớp hàm mặt bị ảnh hưởng, dễ gây đau đầu, nhức xương hàm. Tình trạng viêm khớp cắn cũng hay gặp ở người răng lệch.
• Biến dạng khuôn mặt: Răng lệch nặng sẽ khiến các khớp xương hàm bị biến dạng, làm mất cân đối khuôn mặt. Khi trưởng thành, gương mặt sẽ trở nên xấu xí, kém thẩm mỹ.
• Tổn thương tâm lý: Răng xấu, hàm mặt mất cân đối khiến nhiều người mặc cảm, tự ti không dám cười. Trẻ em dễ bị bạn bè trêu chọc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý.

Chính vì thế, cần phát hiện sớm để điều trị kịp thời răng lệch, tránh để các biến chứng xấu xảy ra.

Các phương pháp điều trị răng lệch lạc

Để điều trị răng lệch lạc, hiện nay có 2 phương pháp chính:

Niềng răng

Niềng răng là phương pháp điều chỉnh vị trí răng bằng các khí cụ niềng đặc chế. Quy trình niềng răng bao gồm các bước sau:

• Bước 1: Bác sĩ sẽ thăm khám, đánh giá tổng quát tình trạng răng miệng và mức độ lệch lạc của răng.
• Bước 2: Bác sĩ sẽ lấy dấu hàm và chụp Xquang để lập kế hoạch điều trị chi tiết. Kế hoạch điều trị sẽ mô tả rõ ràng quá trình di chuyển và điều chỉnh từng răng một.
• Bước 3: Dựa trên kế hoạch, kỹ thuật viên sẽ thiết kế và chế tạo ra bộ khí cụ niềng phù hợp với cấu trúc răng miệng của từng bệnh nhân.
• Bước 4: Bác sĩ sẽ gắn khí cụ niềng lên răng và hướng dẫn cách sử dụng, vệ sinh đúng cách. Bệnh nhân cần đeo khí cụ niềng liên tục, chỉ tháo ra khi ăn uống và vệ sinh răng miệng.
• Bước 5: Trong suốt quá trình điều trị, bệnh nhân sẽ được hẹn tái khám định kỳ để bác sĩ kiểm tra và điều chỉnh khí cụ cho phù hợp với tiến trình di chuyển răng.
• Bước 6: Sau khi răng đã được điều chỉnh về đúng vị trí, bác sĩ sẽ tháo khí cụ niềng ra và cho bệnh nhân đeo nẹp giữ răng để cố định kết quả.

Ưu điểm của phương pháp niềng răng:

• Điều chỉnh triệt để vị trí răng lệch, mang lại kết quả lâu dài, ổn định.
• Cải thiện đáng kể chức năng nhai và thẩm mỹ khi hoàn thành điều trị.
• Phù hợp với nhiều trường hợp lệch lạc ở mức độ vừa và nặng.

Nhược điểm của phương pháp niềng răng:

• Thời gian điều trị kéo dài, từ 12-24 tháng.
• Chi phí điều trị tương đối cao.
• Đòi hỏi sự hợp tác và chăm sóc tốt từ phía bệnh nhân.

Như vậy, niềng răng là lựa chọn phù hợp đối với những trường hợp muốn điều chỉnh triệt để vị trí răng lệch lạc. Tuy nhiên, bệnh nhân cần có sự kiên trì và tuân thủ tốt quy trình điều trị của bác sĩ.

Bọc răng sứ

Bọc răng sứ veneer là phương pháp bọc một lớp sứ mỏng bên ngoài răng để che phủ các khuyết điểm về hình dáng, màu sắc răng. Các bước thực hiện bọc răng sứ:

• Bước 1: Bác sĩ sẽ kiểm tra răng và tiến hành mài mòn khoảng 0,3-0,5mm lớp men răng bên ngoài để lộ ra bề mặt ngà của răng.
• Bước 2: Bác sĩ sẽ lấy dấu răng và chụp Xquang để gửi phòng lab chế tạo bộ răng sứ veneer. Bộ răng sứ được thiết kế dựa trên kích thước và hình dáng răng thật của bệnh nhân.
• Bước 3: Khi bộ răng sứ được chế tạo xong, bác sĩ sẽ gắn từng laminate mỏng lên bề mặt răng vừa được mài, dùng keo dán đặc biệt để cố định.
• Bước 4: Sau khi gắn xong, bác sĩ sẽ kiểm tra và mài chỉnh sứ cho vừa khít với răng còn lại, đảm bảo thẩm mỹ và chức năng ăn nhai.

Ưu điểm của phương pháp bọc răng sứ:

• Thời gian điều trị ngắn, chỉ mất khoảng 1-2 tuần.
• Chi phí thấp hơn niềng răng.
• Quá trình gắn sứ ít gây đau đớn, khó chịu.
• Tăng thẩm mỹ cho hàm răng, tạo nụ cười đẹp hơn.

Nhược điểm của phương pháp bọc răng sứ:

• Không thể điều chỉnh, sửa vị trí răng lệch như niềng răng.
• Cần thay đổi lớp sứ mới sau 5-10 năm sử dụng do sứ bị mòn.

Như vậy, bọc răng sứ phù hợp với trường hợp răng lệch ở mức độ nhẹ, chủ yếu nhằm mục đích thẩm mỹ. Bệnh nhân cần thường xuyên theo dõi và thay lớp sứ khi cần thiết.

Chi phí điều trị răng lệch lạc

Dưới đây là bảng khung giá tham khảo cho các phương pháp điều trị răng lệch lạc phổ biến:

Phương pháp	Phạm vi điều trị	Giá tiền
Niềng răng	Toàn hàm	25 – 30 triệu đồng
Niềng răng	1 vùng (hàm trên/dưới)	15 – 20 triệu đồng
Bọc răng sứ	Toàn hàm	15 – 25 triệu đồng
Bọc răng sứ	1 vùng (hàm trên/dưới)	8 – 15 triệu đồng

Lưu ý:

• Giá trên chỉ mang tính tham khảo, có thể thay đổi tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể.
• Một số yếu tố có thể làm tăng giá điều trị: mức độ lệch lạc nặng, vật liệu cao cấp, làm ở nha khoa lớn…
• Một số nha khoa có thể áp dụng chương trình khuyến mãi, giảm giá nhất định để thu hút khách hàng.
• Bệnh nhân nên tham khảo ý kiến và so sánh giá cả giữa các nha khoa.
• Tùy trường hợp, bác sĩ có thể chia điều trị làm nhiều giai đoạn để giảm chi phí cho người bệnh.

Như vậy, với bảng giá khung trên hy vọng sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan về chi phí điều trị răng lệch lạc. Điều quan trọng nhất vẫn là lựa chọn phương pháp phù hợp và hiệu quả nhất dựa trên tình trạng thực tế của răng.

Răng lệch lạc nên niềng răng hay bọc răng sứ tốt hơn?

Khi điều trị răng lệch lạc, hai phương pháp phổ biến nhất là niềng răng và bọc răng sứ. Vậy nên chọn phương pháp nào tốt hơn?

Dưới đây là so sánh chi tiết giữa 2 phương pháp này để bạn có cái nhìn tổng quan hơn:

Tiêu chí	Niềng răng	Bọc răng sứ
Thời gian điều trị	12-24 tháng	1-2 tuần
Chi phí điều trị	Cao hơn	Thấp hơn
Đau đớn, khó chịu	Cần chịu đựng trong quá trình điều trị	Ít gây đau
Hiệu quả điều trị	Điều chỉnh triệt để vị trí răng lệch	Chỉ che phủ bên ngoài
Thẩm mỹ	Cải thiện rõ rệt sau điều trị	Tạo nụ cười đẹp ngay lập tức
Phù hợp với	Các trường hợp lệch lạc vừa và nặng	Trường hợp lệch lạc nhẹ
Tính ổn định	Lâu dài, ổn định hơn	Cần thay đổi lớp sứ sau vài năm

Như vậy, nếu răng lệch ở mức độ nhẹ và bạn quan tâm nhiều hơn đến thẩm mỹ thì nên chọn bọc răng sứ. Ngược lại, nếu muốn điều chỉnh lại hoàn toàn vị trí răng thì niềng răng là lựa chọn tối ưu hơn.

Tuy nhiên, tùy vào nhu cầu, điều kiện và mức độ lệch lạc mà bạn có thể cân nhắc lựa chọn giữa niềng răng và bọc răng sứ cho phù hợp. Ý kiến chuyên môn của nha sĩ vẫn là quan trọng nhất.

Kết luận

Như vậy, qua bài viết trên của Hệ thống Nha khoa Emedic Group có thể thấy răng lệch lạc không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Do đó, việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời là vô cùng quan trọng.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng răng lệch lạc, do đó cần xác định rõ nguyên nhân để có phương pháp điều trị phù hợp. Hiện nay, niềng răng và bọc răng sứ là 2 phương pháp phổ biến để điều trị răng lệch. Mỗi phương pháp đều có ưu nhược điểm riêng.

Do vậy, để đưa ra quyết định điều trị tối ưu, bạn nên trao đổi với nha sĩ để được tư vấn kỹ lưỡng dựa trên tình trạng răng miệng. Điều quan trọng là phải lựa chọn phương pháp mang lại hiệu quả cao nhất đồng thời phù hợp với điều kiện kinh tế của bản thân. Chúc bạn sớm có được hàm răng thẳng hàng, tự tin khi mỉm cười.

Ngoài ra, đối với người gặp tình trạng mất răng, răng hư, mẻ, vỡ dẫn đến tình trạng khó khăn khi ăn nhai, bạn có thể tìm hiểu thêm về phục hình sứ, cấy ghép Implants – những phương pháp hiện đại giúp phục hồi răng mất tại Emedic Group, giúp đem lại cho khách hàng cảm giác ăn uống thoải mái như răng thật. Các bạn hãy ĐỂ LẠI THÔNG TIN, Hệ thống Nha khoa Emedic Group sẽ liên hệ lại với bạn trong thời gian sớm nhất.