Cao răng huyết thanh là gì? Có nguy hiểm không? Cách phòng ngừa hiệu quả

Cao răng huyết thanh đang là nỗi lo ngại của nhiều người bởi nó ảnh hưởng trực tiếp tới thẩm mỹ và sức khỏe răng miệng. Theo thống kê, tới 80% người trưởng thành mắc phải tình trạng này, đặc biệt phổ biến ở những người hút thuốc lá và có vệ sinh răng miệng kém.

Cao răng huyết thanh khác với cao răng bình thường ở chỗ nó có màu sắc đậm đặc hơn, bám chặt vào răng và rất khó tẩy. Nguyên nhân thường do các bệnh lý nha chu, viêm nướu hoặc do chấn thương, kích ứng nướu dẫn đến xuất huyết. Tình trạng này nếu để lâu sẽ tiềm ẩn những nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe.

Qua bài viết, chúng ta sẽ tìm hiểu rõ hơn về bản chất của cao răng huyết thanh, nguyên nhân, các tác hại mà nó gây ra cũng như cách phòng tránh và khắc phục hiệu quả.

Cao răng huyết thanh là gì? Nó khác gì với cao răng thông thường

Cao răng huyết thanh là lớp màng mỏng có màu nâu đỏ hoặc đen sẫm bám chặt trên bề mặt răng. Nó thường xuất hiện ở các răng cửa và răng nanh, ít gặp ở răng hàm. Cao răng huyết thanh có cấu trúc đặc biệt, bao gồm sự kết hợp giữa các chất mảng bám trên răng với máu từ nướu chảy ra.

So với cao răng bình thường, cao răng huyết thanh có những đặc điểm sau:

• Màu sắc tối hơn, đậm đặc hơn, thường có màu nâu đỏ hoặc đen sẫm bất thường
• Khối lượng mảng bám lớn và dày hơn
• Cấu trúc khô cứng, dính chặt vào bề mặt men răng
• Rất khó để làm sạch và loại bỏ hoàn toàn
• Thường do các vấn đề về nướu như viêm nướu mãn tính, viêm nha chu… gây ra
• Kèm theo các dấu hiệu như sưng đau nướu, chảy máu khi đánh răng…

Những đặc điểm trên cho thấy cao răng huyết thanh nguy hiểm và báo động hơn so với cao răng bình thường. Chúng thường do các nguyên nhân sâu xa hơn gây ra như nhiễm trùng nướu, răng và có khả năng gây tổn thương cho cấu trúc răng miệng.

Do đó khi phát hiện cao răng có màu sắc đặc biệt, cứng dính bất thường, cần đến ngay nha sĩ để được thăm khám và xử lý kịp thời, tránh những biến chứng nguy hại có thể xảy ra.

Nguyên nhân gây ra cao răng huyết thanh

Cao răng huyết thanh thường do các nguyên nhân sau:

Viêm lợi, viêm nướu

Khi nướu bị viêm, các mao mạch máu ở vùng nướu sẽ giãn nở và phình to ra. Lớp niêm mạc mỏng manh này trở nên rất dễ bị tổn thương và vỡ ra khi đánh răng hoặc khi ăn những thức ăn cứng, thô ráp. Máu từ các vết vỡ nhỏ trên bề mặt nướu sẽ chảy ra ngoài và bám trên bề mặt răng.

Khi gặp phải các mảng bám đã tồn đọng từ trước trên răng, máu này sẽ kết hợp và tạo thành những lớp cao răng có màu đỏ nâu hoặc đen sẫm đặc trưng. Đặc biệt ở giai đoạn viêm nướu mãn tính, tình trạng này diễn ra thường xuyên và trầm trọng hơn.

Ngoài nguyên nhân từ viêm nướu, viêm lợi cũng gây ra chảy máu nướu tương tự. Khi lợi bị viêm, phù nề, nướu bị rung lắc mạnh khi đánh răng sẽ làm cho các mạch máu dưới lợi bị vỡ, chảy máu. Lâu ngày, máu kết hợp với mảng bám trên bề mặt răng hình thành cao răng huyết thanh.

Sử dụng thuốc nhuộm, tẩy trắng răng gây kích ứng nướu

Một số loại thuốc nhuộm răng hoặc kem tẩy trắng răng chứa các hợp chất hóa học có khả năng gây kích ứng, viêm loét cho nướu như:

• Hydrogen peroxide với nồng độ cao
• Baking soda
• Axit citric
• Hoạt chất natri perborat

Khi sử dụng các sản phẩm này, các chất hóa học sẽ tiếp xúc với nướu, làm tổn thương lớp niêm mạc gây viêm và lở loét. Nướu bị viêm, mất dần đi lớp bảo vệ tự nhiên, dễ bị xây xát, chảy máu khi đánh răng hoặc ăn uống.

Khi máu từ nướu ra ngoài, dễ kết hợp với các mảng bám cũ đọng trên răng hình thành những lớp cao răng có màu nâu đỏ hoặc đen sẫm. Đặc biệt ở những răng nhạy cảm như răng cửa, răng nanh, hiện tượng này diễn ra rõ nét hơn.

Nếu để tình trạng kích ứng nướu kéo dài sẽ dễ viêm nhiễm mãn tính, thậm chí là nhiễm trùng xuống tủy gây nguy hiểm. Chính vì vậy, khi muốn nhuộm hay tẩy trắng răng, bạn cần chọn các sản phẩm an toàn, lành tính với nướu để tránh hình thành cao răng huyết thanh.

Vệ sinh răng miệng kém

Vệ sinh răng miệng kém là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến hình thành cao răng huyết thanh.

Cụ thể, khi vệ sinh răng miệng không sạch sẽ, thường xuyên, các mảng bám mềm và cứng sẽ tích tụ dần trên bề mặt răng. Những mảng bám này bao gồm thức ăn thừa, chất nhầy, vi khuẩn và các sản phẩm chuyển hóa của chúng.

Khi cao răng được hình thành nhưng không được loại bỏ triệt để, chúng sẽ dần bám chặt và cứng lại thành những lớp dày đặc trên răng. Lớp cao răng này trở thành môi trường lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi, gây kích ứng và viêm nhiễm cho nướu. Từ đó, nướu dễ bị sưng tấy, chảy máu và xuất huyết khi đánh răng hoặc ăn uống.

Máu chảy ra từ nướu bị viêm sẽ thấm và thâm nhập vào các lớp cao răng đã tích tụ từ trước tạo thành cao răng huyết thanh. Những vệt máu này kết hợp với các chất mảng bám ban đầu tạo nên màu sắc nâu đỏ hoặc đen sẫm đặc trưng.

Chính vì vậy, để tránh hình thành cao răng huyết thanh, việc làm sạch các mảng bám thường xuyên hàng ngày vô cùng quan trọng.

Răng miệng có vấn đề về xương ổ răng

Các vấn đề về xương ổ răng là một nguyên nhân khác gây ra tình trạng cao răng huyết thanh. Cụ thể, xương ổ răng có chức năng nâng đỡ và giữ cho răng được gắn kết chắc chắn trong khoang miệng. Khi xương ổ bị các vấn đề như:

• Viêm tủy răng
• Viêm vùng chân răng
• Hoại tử mô xương
• Mất xương do chấn thương

Các mô xương ở đây sẽ bị phá hủy, mòn hoặc mất dần đi làm suy giảm chức năng nâng đỡ. Do đó, phần mô mềm như nướu, dây chằng quanh răng sẽ không còn được phủ kín và nâng đỡ tốt.

Nướu sẽ phù nề, lỏng lẻo và giãn nở ra quá mức. Khi bị tác động cơ học như đánh răng, nhai đồ cứng…, các mạch máu dưới nướu rất dễ bị vỡ và chảy máu.

Lâu dần, các mạch máu này sẽ hình thành các ổ xuất huyết dưới nướu, máu thấm ra ngoài kết hợp với mảng bám thành cao răng huyết thanh. Nếu để lâu, nướu sẽ viêm nhiễm mãn tính và rơi vào chu kỳ đau nhức, chảy máu, tích tụ cao răng đỏ ngày càng nhiều.

Mắc các bệnh lý máu

Các bệnh lý về máu cũng là nguyên nhân khiến một số người dễ bị chảy máu nướu và hình thành cao răng huyết thanh. Cụ thể:

• Thiếu máu do thiếu sắt, thiếu vitamin B12 và axit folic sẽ làm giảm lượng hồng cầu, ảnh hưởng quá trình vận chuyển oxy trong cơ thể. Khi lượng oxy đến nuôi dưỡng các tổ chức như nướu giảm sẽ làm suy yếu đi độ bền của mao mạch, dễ gây xuất huyết.
• Rối loạn đông máu do thiếu hoặc giảm các yếu tố đông máu, số lượng tiểu cầu thấp sẽ làm máu chảy khó đông lại. Vì vậy, khi mao mạch ở nướu bị tổn thương nhỏ cũng sẽ gây ra tình trạng chảy máu kéo dài và hình thành các ổ xuất huyết.
• Thiếu vitamin K làm giảm các yếu tố đông máu, dễ gây nên tình trạng chảy máu nướu và hình thành cao răng huyết thanh nếu kết hợp với nguyên nhân nướu bị viêm nhiễm.

Như vậy người có các bệnh lý về máu cần bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng, điều trị triệt để các bệnh lý về máu để hạn chế tình trạng chảy máu, xuất huyết ở nướu dẫn đến cao răng huyết thanh.

Tác động của cao răng huyết thanh đến sức khỏe răng miệng

Cao răng huyết thanh khi để lâu ngày sẽ tác động xấu đến sức khỏe răng miệng như:

Gây viêm nướu mãn tính, viêm nha chu

Cao răng huyết thanh là điều kiện lý tưởng để vi khuẩn phát triển, từ đó gây bệnh và làm tái phát tình trạng viêm nướu, viêm nha chu mãn tính. Cụ thể:

• Các chất dơ dầu, vụn thức ăn, dịch nướu thối nằm trong các kẽ hở cao răng huyết thanh là nguồn dinh dưỡng phong phú cho vi khuẩn. Chúng nhanh chóng sinh sôi, biến đổi thành các chất độc có khả năng kích thích nướu bị viêm nhiễm.
• Ban đầu là giai đoạn viêm nướu cấp, sau đó dễ tiến triển thành viêm nướu mãn tính ngày càng nặng hơn. Nếu không được điều trị, viêm nướu mãn có thể lan rộng xuống gây viêm tủy răng và biến chứng thành viêm nha chu mãn tính.
• Ở giai đoạn viêm nha chu, tình trạng viêm nhiễm có xu hướng tự duy trì một vòng luẩn quẩn như sau: Vi khuẩn → kích thích nướu viêm, hoại tử xương ổ → nướu chảy máu ra cao răng → cung cấp dinh dưỡng cho vi khuẩn → vi khuẩn lại kích thích nướu viêm tiếp…

Như vậy, cao răng huyết thanh là tác nhân gây bệnh và duy trì tình trạng viêm nhiễm liên tục cho nướu răng. Đồng thời, nó cũng ngày càng dày, bám chặt và lan rộng hơn do sự bổ sung không ngừng các chất dơ, máu từ nướu ra theo chu kỳ trên.

Gây mất xương ổ răng, lung lay răng

Cao răng huyết thanh gây ra tình trạng viêm nướu mãn tính, từ đó dẫn đến suy giảm xương ổ, lung lay và rụng răng sớm như sau:

• Khi nướu bị viêm nhiễm mãn tính do tác động của các vi khuẩn HP, tụ cầu khuẩn, liên cầu… chúng tiết ra các độc tố gây viêm và phá hủy các mô xương. Đồng thời, bản thân quá trình viêm cũng kích hoạt các tế bào hủy xương làm xương ổ răng bị phá hủy nhanh chóng.
• Lâu dần, xương ổ bị mất dần độ cao, không còn khả năng nâng đỡ chắc chắn cho răng. Nướu không được chống đỡ sẽ phù nề, nới lỏng ra và lộ phần răng và chân răng ra ngoài.
• Tình trạng này được gọi là thể tụt lợi. Răng bị lung lay ngày càng nhiều do xương ổ yếu đi, dây chằng không thể neo giữ chắc răng dẫn tới hiện tượng rụng răng sớm ở người trẻ. Đôi khi răng có thể bị rụng ngay cả khi chỉ đánh răng thông thường hoặc ăn nhẹ.

Do đó để ngăn chặn quá trình phá hủy xương ổ nguy hiểm này, cần phải kiểm soát tốt viêm nướu ngay từ giai đoạn đầu bằng cách loại bỏ cao răng huyết thanh và điều trị viêm nhiễm nướu hiệu quả.

Gây mùi hôi miệng

Cao răng huyết thanh chứa rất nhiều protein và axit amin từ thức ăn thừa, chất nhầy, tế bào da chết tích tụ lại. Đây chính là môi trường dinh dưỡng lý tưởng để các vi khuẩn phát triển.

Khi có điều kiện thuận lợi, vi khuẩn sẽ bám vào bề mặt cao răng và tiến hành quá trình lên men protein thành các hợp chất hữu cơ bay hơi có mùi hôi thối như:

• Hydrogen sulfide (H2S): mùi trứng thối
• Methyl mercaptan (CH3SH): mùi phân chuột
• Cadavarine: mùi xác chết khử trùng
• Putrescine: mùi thịt ôi

Ngoài ra, các vi khuẩn còn phân giải chất nhầy thành các axit hữu cơ như axit butyric, valeric, caproic…cũng gây mùi hôi thối. Sự kết hợp của các hợp chất trên tạo nên mùi hôi miệng đặc trưng cực kỳ khó chịu.

Vì vậy, để tránh gây mùi hôi miệng, bạn cần loại bỏ triệt để cao răng huyết thanh. Song song đó, giữ gìn vệ sinh răng miệng sạch sẽ, điều trị các bệnh lí nướu cũng góp phần làm giảm tình trạng này.

Làm răng dễ bị sâu và đen xấu

Cao răng huyết thanh làm răng dễ bị sâu và đen xấu đi theo cơ chế:

• Cao răng huyết thanh bám chặt vào bề mặt men răng, tạo thành lớp màng dày che phủ hoàn toàn răng. Lớp màng này ngăn cản sự tiếp xúc trực tiếp giữa men răng và flor/ khoáng chất trong nước bọt.
• Do đó, quá trình khoáng hóa tự nhiên của men răng bị ức chế, làm mất đi lớp màng bảo vệ quan trọng chống lại sự xâm nhập của axit và vi khuẩn gây sâu răng.
• Bản thân axit có trong thành phần cao răng huyết thanh cũng kích thích quá trình hòa tan và phá hủy các khoáng chất trên bề mặt men răng.
• Những vết sâu nhỏ ban đầu được hình thành sẽ mở đường cho vi khuẩn xâm nhập sâu hơn vào trong ngà răng.

Như vậy, cao răng huyết thanh làm tăng nguy cơ sâu răng và làm thay đổi màu sắc răng (vàng đen, xỉn màu) do mất dần lớp men bên ngoài của răng.

Do đó, các tác động của cao răng huyết thanh đối với sức khỏe răng miệng rất nguy hại nếu để tình trạng kéo dài, là cửa ngõ để nhiều bệnh nguy hiểm xâm nhập vào cơ thể.

Cao răng huyết thanh có nguy hiểm không?

Cao răng huyết thanh là dấu hiệu báo động về sự mất cân bằng nghiêm trọng trong khoang miệng. Chúng có thể dẫn đến các nguy cơ cho sức khỏe như:

• Là tiền đề cho nhiều bệnh nướu răng miệng nặng nề: Cao răng tạo điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn gây bệnh như vi khuẩn HP, tụ cầu khuẩn mủ xâm nhập và phát triển mạnh. Kết quả dễ dẫn tới viêm nướu mãn tính, viêm nha chu, đau nhức răng lợi…
• Gây mất xương ổ răng và lung lay răng: Các bệnh lý kéo dài như viêm nha chu làm xương ổ răng bị phá hủy dần dẫn đến lung lay răng và rụng răng sớm ở người trẻ.
• Làm tăng nguy cơ mắc các bệnh toàn thân: Cao răng huyết thanh còn có thể là triệu chứng sớm của một số bệnh nguy hiểm như bệnh gan, bệnh thận, bệnh tim mạch, tiểu đường…
• Ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt và làm việc: Mùi hôi miệng do cao răng gây ra, sự đau nhức khó chịu có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt, ăn nói, giao tiếp cũng như hiệu quả công việc.
• Có thể lây lan qua đường tiếp xúc: Cao răng huyết thanh có thể lây truyền các bệnh nguy hiểm từ người này sang người khác qua đường ăn uống, hôn hít chung… gây hại sức khỏe cộng đồng.

Vì vậy, cao răng huyết thanh chính là “cảnh báo đỏ” về sự mất an toàn của khoang miệng, cần được điều trị triệt để ngay khi phát hiện.

Cách khắc phục cao răng huyết thanh hiệu quả

Để khắc phục cao răng huyết thanh, bạn cần làm sạch và điều trị theo các bước sau:

• Sử dụng các sản phẩm chuyên biệt để loại bỏ lớp cao răng chắc khít như kem tẩy Black is White, Super White. Sau đó, sử dụng chỉ nha khoa loại tốt để lấy sạch toàn bộ mảng bám còn sót lại.
• Dùng nước muối ấm và nước súc miệng có chứa các tinh dầu thảo mộc như tinh dầu tràm, bạc hà… để súc miệng nhằm loại bỏ các chất dơ còn sót lại và khử trùng vùng nướu bị tổn thương.
• Nếu nướu đang bị viêm, dùng các thuốc điều trị viêm nướu như Parodontax, thuốc thảo dược Khang để cầm máu, làm lành vết thương và xoa dịu triệu chứng đau nhức nhanh chóng.
• Sử dụng kem đánh bóng chuyên dụng để làm trắng răng và tạo lớp màng bảo vệ. Đồng thời, sử dụng thêm sản phẩm flor hoặc thuốc xỉn trắng để tái khoáng hóa men răng, tránh răng bị sâu hỏng.
• Chăm sóc vệ sinh răng miệng sạch sẽ, đúng cách hàng ngày để hạn chế tái tích tụ cao răng. Đồng thời khám lại răng miệng định kỳ 2-3 tháng/lần để theo dõi tình hình.

Nếu tình trạng cao răng vẫn tái phát nhiều lần, cần tìm hiểu điều trị triệt để các bệnh nguyên nhân để ngăn chặn hiệu quả.

Cách phòng ngừa cao răng huyết thanh tái phát

Để tránh tình trạng cao răng huyết thanh quay trở lại, bạn cần lưu ý:

Vệ sinh răng miệng đúng cách

Để phòng ngừa hiệu quả sự tái phát của cao răng huyết thanh, việc duy trì thói quen vệ sinh răng miệng đúng cách hàng ngày là vô cùng quan trọng. Cụ thể:

• Súc miệng và đánh răng đúng 2 lần mỗi ngày, mỗi lần ít nhất 2 phút để đảm bảo loại bỏ triệt để mảng bám và thức ăn thừa.
• Sau mỗi bữa ăn nên dùng chỉ nha khoa không chất tẩy mạnh để lấy sạch những mẩu thức ăn vướng víu giữa các kẽ răng. Động tác nhẹ nhàng, tránh làm tổn thương nướu.
• Kỹ thuật đánh răng đúng là đánh từ trong ra ngoài, từ trên xuống dưới để lấy sạch mảng bám ở mọi bề mặt răng. Dùng đánh răng theo chuyển động xoáy tròn để vừa massage lại nướu.

Việc duy trì vệ sinh răng miệng sạch sẽ, đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa sự hình thành ban đầu của các mảng bám – “nền móng” cho cao răng huyết thanh. Do đó, đây là biện pháp hiệu quả để phòng tránh tình trạng này quay trở lại.

Chọn đúng sản phẩm vệ sinh răng miệng

Việc lựa chọn đúng các sản phẩm vệ sinh răng miệng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng tránh cao răng huyết thanh, cụ thể:

• Nên chọn bàn chải đánh răng có độ mềm vừa phải, lông không quá cứng để tránh làm tổn thương nướu khi đánh.
• Đối với kem đánh răng, nên dùng các loại kem dành riêng cho người hay bị cao răng, viêm nướu như Parodontax, Sensodyne ProNamel hoặc các loại kem dưỡng trắng lành mạnh.
• Hạn chế sử dụng các loại kem tẩy trắng chứa hàm lượng hóa chất cao (như peroxide, hydrō peroxit…) có thể gây kích ứng hoặc tổn thương nướu.

Việc lựa chọn đúng các sản phẩm thân thiện, an toàn với nướu sẽ giúp tránh làm tổn thương hoặc gây viêm nhiễm nướu – nhân tố quan trọng dẫn đến hình thành cao răng huyết thanh.

Chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh

Chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học và lành mạnh cũng rất quan trọng trong việc ngăn ngừa cao răng huyết thanh, cụ thể:

• Hạn chế các thực phẩm, đồ uống có hại: Các loại đồ uống và thực phẩm chứa đường cao như nước ngọt, bánh kẹo hay cà phê, rượu bia…đều chứa axit gây hại cho men răng. Chúng làm mòn và phá hủy lớp men, mở đường cho vi khuẩn xâm nhập vào lớp ngà răng dưới sâu.
• Bên cạnh đó, hút thuốc lá cũng làm tổn thương nướu, góp phần hình thành môi trường thuận lợi để cao răng huyết thanh bám dính.
• Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất: Các loại rau xanh, trái cây, sữa tươi… chứa nhiều vitamin A, C và các khoáng chất như canxi, phốt pho giúp tăng cường sức khỏe cho nướu và xương. Chúng cũng hỗ trợ việc tự làm sạch và khoáng hóa cho răng hiệu quả hơn.
• Sinh hoạt khoa học: Ngủ đủ giấc, uống nhiều nước, hạn chế thức khuya sẽ giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể, phòng tránh được các bệnh về đường hô hấp, tiêu hóa…làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về nướu và răng.

Ngoài ra, khám răng định kỳ 6 tháng/lần và điều trị triệt để các bệnh lý về nướu, xương,… cũng góp phần ngăn ngừa hiệu quả cao răng huyết thanh.

Kết luận

Cao răng huyết thanh là tình trạng cảnh báo cho thấy sự mất cân bằng nghiêm trọng trong khoang miệng. Nó xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như do viêm nướu, nha chu hoặc vệ sinh răng miệng kém.

Cao răng huyết thanh tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ cho răng miệng nếu không được xử lý kịp thời như: gây viêm nhiễm nướu răng, hôi miệng, mất xương ổ răng và lung lay răng… thậm chí còn là dấu hiệu sớm của một số bệnh nội khoa nghiêm trọng.

Do đó, khi phát hiện ra dấu hiệu của cao răng huyết thanh, bạn cần nhanh chóng áp dụng các biện pháp điều trị như: làm sạch cao răng, khử khuẩn vết thương, sử dụng các sản phẩm hỗ trợ điều trị viêm nướu và phục hồi răng… Đồng thời, bạn cũng cần thay đổi các thói quen sinh hoạt hàng ngày để ngăn ngừa cao răng quay trở lại như vệ sinh răng đúng cách, lựa chọn đúng các sản phẩm vệ sinh phù hợp, tăng cường kháng cơ thể…

Mong rằng với những thông tin trên đây, bạn đọc có thể nắm được những điều cơ bản về cao răng huyết thanh, từ đó áp dụng cách phòng tránh và điều trị hiệu quả!

Ngoài ra, đối với người gặp tình trạng mất răng, răng hư, mẻ, vỡ dẫn đến tình trạng khó khăn khi ăn nhai, bạn có thể tìm hiểu thêm về phục hình sứ, cấy ghép Implants – những phương pháp hiện đại giúp phục hồi răng mất  tại Emedic Group, giúp đem lại cho khách hàng cảm giác ăn uống thoải mái như răng thật. Các bạn hãy ĐỂ LẠI THÔNG TIN, Hệ thống Nha khoa Emedic Group sẽ liên hệ lại với bạn trong thời gian sớm nhất.