Răng mọc trên lợi: Nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả

Để có hàm răng khỏe mạnh và đẹp đẽ, việc răng mọc đúng vị trí là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, nhiều trẻ em và thanh thiếu niên lại gặp phải tình trạng răng mọc trên lợi, khiến răng mọc lệch lên phía trên so với lợi. Đây là tình trạng nhức nhối, gây mất thẩm mỹ và ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng ăn nhai.

Vậy răng mọc trên lợi là gì? Nguyên nhân và triệu chứng ra sao? Tình trạng này gây ra những hậu quả thế nào nếu không được điều trị kịp thời? Có những cách nào để khắc phục và phòng tránh hiệu quả? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau đây.

Tình trạng răng mọc trên lợi là gì?

Răng mọc trên lợi là tình trạng răng không mọc đúng vị trí bình thường trong xương hàm, mà lại mọc cao hơn so với mức lợi và lộ ra ngoài.

Theo quy luật sinh lý, răng sữa và răng vĩnh viễn đều mọc thẳng đứng dọc theo đường viền lợi. Tuy nhiên ở một số trẻ, do nhiều nguyên nhân khác nhau, răng lại mọc lệch hướng so với bình thường. Thay vì mọc thẳng, răng bị nghiêng hoặc vẹo về phía trước, đẩy lợi lui lại và lộ ra ngoài.

Tình trạng này thường gặp ở trẻ em và thanh thiếu niên, xuất hiện ở cả hàm trên và hàm dưới. Nguyên nhân chủ yếu là do xương hàm chật hẹp, không đủ chỗ cho răng mọc đúng tư thế. Răng buộc phải mọc lên trên phần lợi vì không gian hạn chế.

Khi răng mọc trên lợi sẽ gây ra nhiều vấn đề như:

• Mất thẩm mỹ khi răng mọc lộ ra ngoài, lệch lạc.
• Làm lợi bị viêm nhiễm do lộ phần răng và rễ.
• Các răng bị đẩy lệch vị trí, mất khả năng cắn khớp.
• Gây đau đớn khi đánh răng và ăn uống.
• Dễ bị sâu răng do khó vệ sinh sạch sẽ.

Do đó, răng mọc trên lợi cần phải được can thiệp sớm để điều chỉnh răng về đúng vị trí, tránh gây biến dạng kết cấu hàm mặt và ảnh hưởng đến chức năng ăn nhai.

Triệu chứng và dấu hiệu của răng mọc trên lợi

Khi răng mọc trên lợi sẽ có các biểu hiện cảnh báo dễ nhận biết sau:

• Răng mọc cao hơn so với mức lợi bình thường: Phần ngọn răng sẽ nhô lên trên cao, vượt qua đường viền lợi một đoạn rõ rệt. Có thể quan sát thấy răng mọc lên quá mức so với các răng cạnh bên.
• Lợi bị đẩy lui, lộ ra phần rễ răng: Khi răng đẩy lên trên sẽ khiến lợi bị dịch chuyển xuống, lộ ra phần gốc răng màu vàng nhạt.
• Khe hở giữa các răng bị thay đổi, rộng hơn bình thường: Do răng bị lệch vị trí nên khoảng cách giữa các răng không còn khít khao, mất đi sự cân đối.
• Răng mọc xiên, nghiêng so với trục thẳng đứng: Thay vì mọc thẳng, răng sẽ mọc lệch sang bên hoặc về phía trước.
• Các răng xung quanh bị lung lay, dịch chuyển vị trí: Răng mọc trên sẽ đẩy các răng bên cạnh bị lệch ra ngoài hoặc mọc chồng lên nhau.
• Đau răng khi đánh răng: Do lợi bị kích ứng, viêm nhiễm nên đau nhức khi đánh răng.
• Đau nhói khi cắn mạnh: Áp lực lên răng làm tủy bị tổn thương gây đau nhói.
• Khó khăn khi nhai, cắn khớp: Các răng mất vị trí khớp với nhau dẫn tới khó nhai.
• Giảm sức cắn: Không thể cắn đồ ăn được như bình thường.

Những dấu hiệu trên cho thấy răng đang mọc sai vị trí, cần đưa trẻ đi khám nha khoa ngay để có biện pháp can thiệp kịp thời, tránh để tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.

Nguy cơ và vấn đề liên quan đến răng mọc trên lợi

Việc để răng mọc trên lợi mà không điều trị sớm có thể gây ra một số hậu quả và nguy cơ sau:

Tác động lên các răng khác

Khi một hoặc một số răng mọc trên lợi sẽ tác động và gây ảnh hưởng đến các răng xung quanh như sau:

• Răng mọc trên cao sẽ tạo áp lực lên các răng cạnh bên, khiến các răng đó bị đẩy ra ngoài và mất đi vị trí ban đầu. Các răng có thể bị đẩy sang hai bên, hoặc đẩy về phía trước.
• Việc răng bị lệch vị trí sẽ khiến hàm răng mất đi sự cân đối, các răng không còn khớp với nhau đúng cách. Khoảng cách giữa các răng thay đổi, mất đi sự khít khao.
• Hàm răng bị mất cân xứng và khớp kết còn gây ra tình trạng các răng chồng chéo lên nhau, nhìn rất mất thẩm mỹ.
• Khả năng cắn và nhai của trẻ bị giảm sút nghiêm trọng. Trẻ không thể cắn và nhai thức ăn được một cách bình thường. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến khả năng ăn uống và dinh dưỡng của trẻ.
• Ngoài ra, tình trạng răng mọc lộn xộn còn khiến trẻ mất tự tin khi giao tiếp do mặc cảm về ngoại hình.

Chính vì thế, cần sớm điều trị chỉnh sửa cho trẻ để đưa các răng về đúng vị trí, tránh những tác động xấu đến các răng khác cũng như khả năng ăn nhai của trẻ.

Nhiễm trùng và viêm nướu

Khi răng mọc trên nướu, phần răng và rễ sẽ lộ ra ngoài, tiếp xúc trực tiếp với môi trường khoang miệng. Điều này rất dễ dẫn tới các bệnh lý nhiễm trùng và viêm nướu:

• Phần răng và rễ lộ ra ngoài không có lợi bảo vệ nên rất dễ bị các vi khuẩn xâm nhập, gây nhiễm trùng. Nếu nhiễm trùng nặng có thể lan rộng sang tủy và mô răng.
• Lợi xung quanh bị viêm, sưng đỏ do tiếp xúc với vi khuẩn. Bệnh nhân sẽ cảm thấy đau nhức vùng lợi khi đánh răng hoặc khi ăn uống.
• Nướu bị viêm mãn tính, dễ chảy máu khi đánh răng. Tình trạng này kéo dài sẽ làm sâu răng bị lộ ra bên ngoài bị hở và nhiễm trùng.
• Nếu không điều trị kịp thời, viêm nướu có thể lan rộng ra các răng khác gây viêm nướu toàn bộ. Viêm nướu mãn tính còn làm tiêu xương ổ răng, khiến răng lung lay và rụng prematur.
• Ngoài ra còn có nguy cơ mắc các bệnh nha chu như sâu răng, viêm tủy, áp-xe quanh răng,… gây đau đớn và phá hủy răng nhanh chóng.

Cần điều trị sớm để đưa răng về đúng vị trí, tránh lộ ra ngoài gây viêm nhiễm. Đồng thời, tăng cường vệ sinh răng miệng sạch sẽ để phòng tránh các bệnh về sau.

Khó khăn trong vệ sinh răng miệng

Răng mọc trên lợi sẽ gây ra nhiều khó khăn trong việc vệ sinh răng miệng cho trẻ:

• Phần răng và rễ lộ ra ngoài rất khó để vệ sinh sạch sẽ. Bàn chải đánh răng không thể làm sạch triệt để các kẽ răng, dễ để lại thức ăn thừa và bọt bám.
• Thức ăn và bọt dễ dàng tích tụ vào kẽ răng và bám vào phần rễ lộ ra ngoài. Chúng phân hủy tạo mảng bám cứng đầu, làm tăng nguy cơ sâu răng và viêm nướu.
• Khó khăn trong việc súc miệng và sử dụng chỉ nha khoa để vệ sinh kẽ răng. Nước súc miệng không vệ sinh sạch được các kẽ hở.
• Trẻ khó tự vệ sinh răng miệng do đau nhức khi đánh răng và sợ đau. Dễ sinh tâm lý bi quan, không chủ động vệ sinh răng miệng.
• Việc vệ sinh kém sẽ làm tình trạng viêm nướu trở nên trầm trọng hơn. Nướu mãn tính chảy máu, đau nhức càng khó vệ sinh sạch.
• Kết quả là tình trạng sâu răng và viêm nướu phát triển nhanh chóng, gây hủy hoại răng vĩnh viễn nếu không điều trị kịp thời.

Do đó, cha mẹ cần quan tâm giúp con vệ sinh răng miệng sạch sẽ, đúng cách để phòng tránh các bệnh răng miệng nguy hiểm.

Ảnh hưởng tâm lý

Răng mọc trên lợi nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây ra những tác động tiêu cực lên tâm lý của trẻ:

• Răng mọc không đều, lộ ra ngoài khiến khuôn miệng và nụ cười của trẻ trở nên xấu xí, kém thẩm mỹ.
• Trẻ cảm thấy tự ti về ngoại hình, không tự tin khi nói chuyện và cười. Ngại giao tiếp, ít nói và hay đưa tay che miệng khi cười.
• Các bạn cùng lứa có thể trêu chọc, chế giễu về hàm răng xấu của trẻ. Điều này khiến trẻ cảm thấy mặc cảm sâu sắc.
• Trẻ dễ rơi vào trạng thái buồn rầu, chán nản và thiếu tự tin. Không còn hứng thú hoạt động, đi học và sinh hoạt cùng bạn bè.
• Nếu để lâu ngày sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý và tính cách của trẻ. Có thể dẫn đến trầm cảm, rối loạn lo âu và stress.

Chính vì vậy, việc điều trị sớm để cải thiện hàm răng cho trẻ là vô cùng quan trọng, giúp trẻ lấy lại sự tự tin và niềm vui. Điều này giúp trẻ phát triển tâm lý lành mạnh và có cuộc sống tích cực.

Cách nhận biết răng mọc trong nướu

Để nhận biết chính xác tình trạng răng mọc lên trên lợi, cần thực hiện các bước sau:

• Quan sát kỹ răng miệng của trẻ, đặc biệt chú ý xem có răng nào mọc cao hơn hẳn so với các răng kế bên hay không. Răng nào nghi ngờ mọc cao cần được kiểm tra kỹ hơn.
• Dùng ngón tay ấn nhẹ vào phần lợi xung quanh răng để xem có cảm giác răng hoặc rễ lộ ra khỏi lợi không. Đây là dấu hiệu cho thấy răng đang ở vị trí sai.
• So sánh kích thước khe hở giữa các răng 2 bên để phát hiện sự khác biệt. Khe hở bất thường cho thấy răng bên cạnh đang bị lệch đi.
• Yêu cầu trẻ cắn mạnh vào miếng gạc y tế sạch, nếu thấy đau tức là răng đang mọc không ổn định, dễ lung lay.
• Cho trẻ cắn vào thức ăn cứng, quan sát cách các răng khớp với nhau có bình thường không.
• Chụp Xquang răng hàm mặt để có hình ảnh rõ nét, xác định răng nào đang mọc lên trên, mức độ lệch lạc thế nào.

Nếu thấy có dấu hiệu bất thường, cần đưa trẻ đi khám nha khoa ngay để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây nên tình trạng răng mọc trên lợi

Răng mọc trên lợi có thể do các nguyên nhân sau:

• Yếu tố di truyền: Một số trẻ có cấu trúc xương hàm và răng bẩm sinh không cân xứng, khiến răng mọc chồng chất lên nhau thay vì cách đều.
• Xương hàm kích thước nhỏ: Hàm trên hoặc hàm dưới quá hẹp khiến không gian cho răng mọc bị hạn chế, các răng đành đẩy lên phía trên vùng lợi.
• Mất răng sớm: Khi mất một vài răng sớm, các răng còn lại bị lệch vị trí do lực cắn mất cân bằng. Răng bên cạnh đẩy vào chỗ trống đó và mọc lên cao.
• Tổn thương vùng hàm mặt: Do tai nạn, va chạm mạnh làm gãy xương hàm hoặc làm biến dạng cấu trúc xương.
• Răng mọc muộn, mọc không đều: Khiến mất đi sự cân bằng về không gian và lực cho răng mọc đúng vị trí.
• Các thói quen xấu: Như ngậm ngón tay, cắn các đồ vật cứng, để lâu ngày sẽ đẩy răng mọc lên trên.
• Hút thuốc lá, uống nhiều café, trà: Làm suy yếu sức khỏe nướu và xương ổ răng.

Như vậy, tìm ra nguyên nhân gốc rễ sẽ giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả và phù hợp cho từng trẻ bị răng mọc trên lợi.

Phương pháp điều trị và chăm sóc răng mọc trên lợi

Để khắc phục tình trạng răng mọc trên lợi hàm trên hoặc ở hàm dưới, các bác sĩ nha khoa có thể thực hiện một số phương pháp điều trị chính như sau:

Nhổ bỏ răng

Đối với những răng bị lệch hướng, mọc lên quá cao so với mức lợi một cách nghiêm trọng, không thể điều chỉnh trở lại được, bác sĩ có thể tiến hành nhổ bỏ hoàn toàn răng đó. Việc nhổ răng sẽ loại bỏ hoàn toàn răng gây lệch lạc và tạo ra không gian để các răng còn lại có thể dịch chuyển về đúng vị trí tự nhiên.

Mài, mạ răng

Đối với những răng còn khả năng điều chỉnh, bác sĩ sẽ tiến hành mài, mạ hoặc làm nhọn bớt phần răng để tạo khoảng trống. Quá trình mài mạ này giúp loại bỏ phần răng thừa và tạo điều kiện để đẩy răng trở lại vị trí đúng. Răng được mài mạ từ từ, vừa phải để tránh đau và tổn thương tủy.

Sử dụng khí cụ chỉnh nha

Sau khi mài mạ răng, các bác sĩ sẽ sử dụng khí cụ chỉnh nha như mắc cài, dây cung để tạo lực kéo nhẹ. Lực kéo này sẽ giúp dịch chuyển từ từ răng về đúng vị trí ban đầu. Quá trình điều chỉnh bằng khí cụ thường kéo dài, cần kiên trì và tuân thủ đúng theo phác đồ của bác sĩ.

Phẫu thuật ghép xương

Trong một số trường hợp, bác sĩ cần áp dụng phẫu thuật lấy xương từ chính hàm của trẻ ghép lên để tạo không gian cho răng. Xương ghép sẽ giữ vai trò đòn bẩy giúp đẩy hoặc kéo các răng về đúng vị trí một cách chính xác và triệt để.

Như vậy, tùy tình trạng cụ thể mà bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp phù hợp để điều trị răng mọc trên lợi. Kết hợp nhiều biện pháp sẽ giúp mang lại kết quả tốt nhất cho trẻ.

Cách phòng ngừa răng mọc trên lợi

Để phòng tránh tình trạng răng mọc trên lợi ở trẻ, cha mẹ cần lưu ý thực hiện các biện pháp sau:

Khám răng định kỳ

Việc cho trẻ đi khám răng định kỳ 6 tháng/lần ngay từ khi các răng sữa bắt đầu mọc rất quan trọng. Điều này giúp bác sĩ phát hiện sớm các dấu hiệu lệch lạc để có thể can thiệp kịp thời, tránh để tình trạng trở nên nghiêm trọng. Cha mẹ nên đưa con đi khám răng định kỳ để bác sĩ theo dõi sự phát triển của hàm răng và kịp thời phát hiện các vấn đề cần xử lý.

Rèn luyện vệ sinh răng miệng

Cha mẹ cần rèn luyện cho trẻ thói quen đánh răng đúng cách 2 lần/ngày. Việc sử dụng chỉ nha khoa để vệ sinh sạch sẽ các kẽ răng cũng rất quan trọng, giúp loại bỏ thức ăn thừa, ngăn ngừa sâu răng và các bệnh lý răng miệng. Chăm sóc vệ sinh răng miệng tốt sẽ góp phần phòng tránh răng mọc không đúng vị trí.

Bổ sung dinh dưỡng cho răng

Bổ sung đầy đủ canxi, vitamin K2, D3 và các khoáng chất cần thiết giúp xương và răng chắc khỏe. Các chất này hỗ trợ quá trình mọc răng ổn định và phát triển bình thường. Chế độ dinh dưỡng giàu canxi, vitamin từ sữa và các loại thực phẩm khác sẽ giúp phòng tránh tình trạng răng yếu, dễ bị lệch lạc.

Tránh mất răng sớm

Giữ gìn răng khỏe, tránh mất răng sớm để không mất không gian cho các răng khác mọc lên. Không để lực cắn mất cân bằng gây lệch răng. Khi mất một vài răng sớm, các răng còn lại sẽ dễ bị đẩy lệch đi do thiếu sự cân bằng về lực.

Loại bỏ các thói quen xấu

Không cho trẻ hút thuốc lá, uống quá nhiều cà phê, trà có hại cho răng. Cũng cần thay đổi thói quen cắn ngón tay, cắn đồ vật cứng để tránh tác động xấu lên răng.

Như vậy, phòng ngừa từ sớm và khám răng định kỳ là cách tốt nhất để ngăn ngừa răng mọc trên lợi ở trẻ.

Qua bài viết trên của Hệ thống Nha khoa Emedic Group hi vọng sẽ giúp bạn đọc nắm được những thông tin cơ bản xoay quanh tình trạng răng mọc trên lợi. Từ những nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị cho đến cách phòng ngừa hiệu quả.

Nếu bản thân hoặc người thân gặp phải tình trạng này, đừng lo lắng! Hãy đưa trẻ đi khám nha khoa sớm để được thăm khám và tư vấn cách xử lý phù hợp. Với sự kết hợp điều trị chuyên nghiệp từ bác sĩ và việc chăm sóc răng miệng đúng cách tại nhà, trẻ sẽ sớm lấy lại được hàm răng khỏe mạnh, đẹp đẽ.