Top 7 các bệnh về lưỡi phổ biến nhất hiện nay

Lưỡi đóng vai trò quan trọng trong việc nhai nuốt thức ăn cũng như phát âm. Tuy nhiên, đây cũng là bộ phận dễ bị tổn thương và mắc phải nhiều bệnh lý. Theo thống kê, có đến 60% người trưởng thành từng mắc các bệnh về lưỡi. Một số bệnh thông thường bao gồm viêm lưỡi, loét lưỡi, nấm candida…

Những bệnh lý này có thể gây khó chịu, đau đớn và ảnh hưởng đến sinh hoạt, ăn uống của người bệnh. Do đó, việc nhận biết sớm triệu chứng cũng như điều trị kịp thời là rất cần thiết. Bài viết sẽ cung cấp những thông tin hữu ích về các bệnh hay gặp nhất ở lưỡi, giúp mọi người phòng ngừa và xử lý đúng cách.

Nguyên nhân gây bệnh về lưỡi

Trước khi tìm hiểu các bệnh lý về lưỡi, chúng ta cần biết những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này bao gồm:

Vệ sinh răng miệng kém

Vệ sinh răng miệng kém là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra các bệnh lý về lưỡi. Khi không đánh răng và súc miệng đúng cách, thức ăn thừa, mảng bám sẽ tích tụ lại thành các lớp phim bám dày đặc trên bề mặt răng và lưỡi. Đây chính là môi trường lý tưởng để vi khuẩn và nấm men phát triển.

Một số loại vi khuẩn gram âm và nấm candida sẽ sinh sôi tạo thành các cụm, khuẩn lạc. Chúng tiết ra các chất độc hại, gây kích ứng và tổn thương niêm mạc lưỡi. Nếu tình trạng này tiếp diễn sẽ dẫn đến viêm nhiễm và loét lưỡi. Ngoài ra, chúng còn xâm nhập vào máu gây ra nhiễm trùng toàn thân.

Do đó, việc giữ gìn vệ sinh răng miệng sạch sẽ, đúng cách là biện pháp quan trọng để ngăn ngừa các bệnh lý về lưỡi.

Tình trạng stress, lo âu kéo dài

Stress và lo âu kéo dài là yếu tố nguy cơ gây ra nhiều bệnh lý, trong đó có các bệnh về lưỡi. Cụ thể, khi căng thẳng thần kinh kéo dài, não sẽ giải phóng các hormone gây stress như cortisol, adrenaline… Lượng hormone này có thể ức chế hoạt động của hệ thống miễn dịch.

Hệ miễn dịch bị suy yếu sẽ giảm sức đề kháng, dễ bị tổn thương trước vi khuẩn, virus xâm nhập. Chúng có cơ hội nhân lên và phát triển tại các vị trí yếu như niêm mạc miệng, lưỡi… dẫn tới gây bệnh. Ngoài ra, tình trạng stress còn khiến miệng khô và tiết nhiều axit hơn, từ đó cũng làm tăng nguy cơ viêm loét ở lưỡi.

Vì vậy, việc kiểm soát stress, lo âu, cải thiện tinh thần, tâm lý là điều rất cần thiết để phòng tránh các bệnh lý về lưỡi cũng như sức khỏe nói chung.

Thiếu hụt dinh dưỡng

Thiếu hụt các chất dinh dưỡng như vitamin, khoáng chất là nguyên nhân phổ biến gây ra các bệnh lý về lưỡi. Cụ thể, vitamin nhóm B (B1, B2, B3, B6, B9, B12) và một số khoáng chất như sắt, kẽm, selenium… đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động bình thường của niêm mạc đường miệng và lưỡi.

Khi bị thiếu hụt các chất trên, cơ thể sẽ không thể sản sinh đủ tế bào mới để thay thế cho các tế bào bị tổn thương hàng ngày ở lưỡi. Điều này khiến lớp niêm mạc lưỡi dễ bong tróc, loét nứt và mất đi khả năng tự bảo vệ. Từ đó mở đường cho vi khuẩn, nấm xâm nhập và gây bệnh.

Bên cạnh đó, thiếu hụt dinh dưỡng cũng làm suy giảm chức năng miễn dịch của cơ thể, giảm khả năng chống chọi lại các yếu tố gây bệnh. Do đó, để phòng ngừa các bệnh về lưỡi, việc cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu là rất quan trọng.

Hút thuốc lá, uống rượu bia thường xuyên

Hút thuốc lá và uống rượu bia quá mức đều là những thói quen có hại, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, đặc biệt là niêm mạc miệng và lưỡi.

Cụ thể, khói thuốc lá chứa hàng ngàn hợp chất độc hại như nicotin, cadimi, chì, asen… Chúng có thể gây viêm nhiễm và làm tổn thương trực tiếp lên bề mặt lưỡi. Hậu quả là các vết loét lâu lành, gia tăng nguy cơ ung thư.

Đối với rượu bia, các chất cồn và axit có trong đó cũng gây kích ứng và làm mòn lớp niêm mạc nhầy bảo vệ lưỡi. Điều này có thể dẫn đến các bệnh như viêm lưỡi mãn tính, loét lưỡi hoặc thậm chí bị hoại tử.

Ngoài ra, hút thuốc và uống rượu quá nhiều còn khiến miệng bị khô và giảm tiết nước bọt – yếu tố tự nhiên giúp làm sạch và bảo vệ khoang miệng. Do đó, người hút thuốc và nghiện rượu thường có nguy cơ mắc các chứng bệnh về lưỡi cao hơn rất nhiều so với người bình thường.

Mắc các bệnh mãn tính

Những người mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường, suy giáp, thiếu máu, xơ gan, bệnh gút… có nguy cơ mắc các bệnh về lưỡi cao hơn người bình thường nhiều lần.

Điều này có thể được giải thích là do hệ miễn dịch và khả năng miễn dịch tự nhiên của những bệnh nhân này bị suy giảm. Mặt khác, tình trạng rối loạn chuyển hóa, mất cân đối nội tiết do các bệnh lý mãn tính cũng có thể góp phần gây kích ứng, viêm tổn thương niêm mạc lưỡi.

Để ngăn ngừa và điều trị bệnh lý về lưỡi, những bệnh nhân mãn tính cần phải được khám, xử trí đúng cách. Song song đó, việc tăng cường sức đề kháng cũng rất quan trọng giúp hạn chế nguy cơ mắc thêm bệnh lý ở lưỡi.

Top 7 các bệnh về lưỡi thường gặp nhất

Dưới đây là 7 căn bệnh về lưỡi hay gặp phổ biến mà mọi người cần biết để phòng tránh và điều trị hiệu quả:

Viêm lưỡi bệnh lý

Viêm lưỡi là bệnh lý phổ biến nhất ở lưỡi. Bệnh thường do sự xâm nhập của vi khuẩn hoặc virus gây bệnh qua vết xước hở trên bề mặt lưỡi.

Các triệu chứng điển hình của viêm lưỡi là lưỡi đỏ, sưng tấy, đau nhức hoặc ngứa ran. Tùy mức độ viêm, các vết tổn thương có thể chỉ là các chấm nhỏ li ti hoặc khuếch tán thành một lớp màng trắng bao phủ gần hết bề mặt lưỡi. Khi đó, bệnh nhân sẽ cảm thấy khó chịu, đau rát khi nói, ăn uống.

Ngoài ra, một số bệnh nhân viêm lưỡi còn có biểu hiện sốt nhẹ, sưng đau các hạch bạch huyết quanh cổ, dưới hàm do phản ứng của cơ thể trước sự tấn công của vi khuẩn.

Để điều trị viêm lưỡi, thường áp dụng các biện pháp như súc miệng bằng nước muối hay các dung dịch sát khuẩn. Bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc kháng sinh, kháng viêm và giảm đau nếu thấy cần thiết. Bên cạnh đó, người bệnh cần chú ý vệ sinh răng miệng, tránh để lưỡi tiếp xúc trực tiếp với các kích thích.

Viêm lưỡi di trú

Viêm lưỡi di trú là tình trạng niêm mạc lưỡi bị viêm đỏ, xuất hiện các đốm tròn hoặc vết loét nhỏ li ti, kích thước 1-3mm. Đặc biệt, các tổn thương này thường xuất hiện ở vị trí mới sau mỗi 1-2 ngày.

Nguyên nhân gây bệnh có thể do sự mất cân bằng hệ vi khuẩn ở lưỡi, hoặc do phản ứng dị ứng với một số loại thức ăn, thuốc. Viêm lưỡi di trùng thường gặp ở người già, phụ nữ mang thai do hệ miễn dịch kém. Một số người cũng mắc bệnh trong các giai đoạn stress, suy nhược cơ thể.

Các triệu chứng điển hình của bệnh là cảm giác rát, đau nhức lưỡi khi ăn nói. Tùy mức độ, người bệnh có thể sốt nhẹ, nổi hạch dưới hàm.

Để điều trị viêm lưỡi di trùng, các bác sĩ thường chỉ định cải thiện vệ sinh răng miệng sạch sẽ, tránh để tổn thương lưỡi tiếp xúc với các kích ứng. Trong trường hợp nhiễm trùng nặng, có thể cần dùng kháng sinh để diệt vi khuẩn gây bệnh.

Viêm lưỡi bản đồ

Viêm lưỡi bản đồ là bệnh lý gây đặc trưng các vết đỏ ở lưỡi giống bản đồ. Tổn thương thường bắt đầu từ hai bên lưỡi rồi khuếch tán, lan rộng ra khắp bề mặt, kèm theo các đường vân hơi nổi phân chia làm nhiều “vùng”.

Nguyên nhân gây bệnh có thể do:

• Nấm Candida: Khi nấm Candida quá mức trong khoang miệng sẽ bám vào niêm mạc lưỡi, tiết ra các chất gây viêm nhiễm.
• Vi khuẩn: Một số loại vi khuẩn ký sinh trong miệng cũng gây tổn thương và mất cân bằng hệ vi sinh vật, dẫn đến viêm lưỡi.
• Dị ứng: Phản ứng dị ứng với thức ăn, dược phẩm cũng khiến lưỡi bị viêm đỏ, sưng giống bản đồ.

Triệu chứng điển hình là đau, ngứa rát lưỡi khi ăn nói.

Để điều trị, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng viêm, kháng nấm. Nếu do dị ứng gây ra, bệnh nhân cần tránh tiếp xúc với tác nhân dị ứng đó. Vệ sinh răng miệng sạch sẽ cũng giúp cải thiện tình trạng viêm lưỡi bản đồ hiệu quả.

Loét lưỡi Apthae

Loét lưỡi Apthae là một trong những bệnh lý thường gặp về lưỡi. Đây là loại tổn thương dạng vết loét nhỏ xuất hiện đơn lẻ hoặc thành từng nhóm trên bề mặt lưỡi.

Các vết loét lưỡi Apthae có thể có kích thước khác nhau, từ vài mm đến vài cm. Chúng thường xuất hiện ở rìa lưỡi hay mặt đáy lưỡi. Loét lưỡi Apthae khiến người bệnh cảm thấy đau nhói, khó chịu khi nói hoặc ăn uống.

Nguyên nhân gây loét lưỡi Apthae phổ biến nhất là do virus, đặc biệt là virus Herpes Simplex. Bên cạnh đó còn do một số loại vi khuẩn hoặc do bị stress, thiếu hụt vitamin nhóm B, kẽm, axit folic.

Để điều trị loét lưỡi Apthae, bác sĩ có thể chỉ định thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm corticoid. Nếu do vi khuẩn, virus gây ra sẽ cần dùng kháng sinh, thuốc kháng virus. Bổ sung vitamin, khoáng chất cũng sẽ giúp vết thương mau lành hơn.

Bạch sản

Bạch sản là bệnh nấm thường hay gặp ở người già và trẻ em, do nấm Candida gây ra. Đây là loại nấm men ký sinh tự nhiên trong khoang miệng nhưng khi số lượng tăng quá mức sẽ gây bệnh.

Biểu hiện điển hình của bạch sản là sự xuất hiện các mảng màu trắng dày, có thể lan rộng trên bề mặt lưỡi. Các mảng trắng này bám chắc vào lưỡi, khó cạo bỏ. Bạch sản không gây đau đớn cho người bệnh nhưng làm cho lưỡi trông xỉn màu, vẩn đục. Nó cũng gây khó chịu khi ăn uống, ảnh hưởng thẩm mỹ.

Để điều trị bạch sản, bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc kháng nấm đường uống hoặc dạng xịt để tiêu diệt nấm Candida. Người bệnh cũng cần bổ sung vitamin nhóm B, acid folic giúp tăng cường miễn dịch và hỗ trợ điều trị. Đồng thời, phải vệ sinh răng miệng sạch sẽ, cạo sạch các mảng trắng để loại bỏ môi trường cho nấm phát triển.

Lưỡi trắng

Lưỡi trắng là một tình trạng viêm nhiễm ở lưỡi, đặc trưng bởi sự xuất hiện các mảng màu trắng bám trên bề mặt. Đây được xem như là giai đoạn muộn của bệnh nấm Candida ở lưỡi.

Khi bị lưỡi trắng, lớp niêm mạc nhầy bảo vệ lưỡi bị viêm, bong tróc và bài tiết ra các chất dịch tạo thành các mảng màu trắng hoặc vàng bám trên lưỡi. Lúc đầu là các đốm nhỏ rồi lan rộng, khiến bề mặt lưỡi thâm đen, trông giống như đã được sơn trắng.

Nguyên nhân là do sự phát triển quá mức của nấm candida trong khoang miệng, có thể do suy giảm miễn dịch, sử dụng thuốc kháng sinh kéo dài. Ngoài ra còn do tiếp xúc với các hóa chất, chất kích thích như thuốc lá, rượu bia.

Để điều trị lưỡi trắng cần dùng thuốc kháng nấm để tiêu diệt nấm candida. Bổ sung vitamin nhóm B, C, kẽm, axit folic sẽ giúp phục hồi niêm mạc bị tổn thương. Bệnh nhân cũng cần cải thiện chế độ dinh dưỡng, ngủ nghỉ và tránh căng thẳng để nâng cao sức đề kháng.

Ung thư lưỡi

Ung thư lưỡi là khối u ác tính hình thành do sự tăng sinh vô tổ chức của các tế bào biểu mô lưỡi.

Ở giai đoạn đầu, các triệu chứng của ung thư lưỡi khá mơ hồ, dễ bị nhầm lẫn với một số bệnh viêm nhiễm thông thường. Người bệnh có thể thấy xuất hiện các nốt đỏ, đốm trắng hoặc vết loét nhỏ trên lưỡi nhưng tưởng chừng như không đáng ngại.

Khi khối u phát triển, bệnh nhân sẽ có các biểu hiện rõ ràng hơn như đau đớn, khó chịu ở lưỡi, khó nuốt, thậm chí chảy máu khi ăn. U có thể lan rộng sang các cấu trúc lân cận như họng, amidan gây khó thở, tắc nghẽn đường thở. Đây là lúc bệnh đã ở giai đoạn muộn, nguy cơ di căn cao.

Để điều trị ung thư lưỡi, phẫu thuật cắt bỏ khối u là phương pháp chính. Sau đó có thể áp dụng xạ trị, hoá trị hỗ trợ diệt tế bào ung thư còn sót lại. Việc phát hiện sớm đóng vai trò quan trọng quyết định đến hiệu quả điều trị bệnh.

Hướng dẫn cách chăm sóc lưỡi đúng cách

Để phòng tránh các bệnh lý về lưỡi, mọi người cần lưu ý những điều sau đây:

• Thường xuyên vệ sinh răng miệng sạch sẽ, đúng cách. Súc miệng bằng nước muối hoặc các dung dịch sát khuẩn thích hợp giúp loại bỏ mảng bám và ngăn ngừa vi khuẩn, nấm men phát triển.
• Khám răng miệng định kỳ 6 tháng/lần để bác sĩ kiểm tra tình trạng sức khỏe và phát hiện sớm các vấn đề về lưỡi.
• Chải lưỡi nhẹ nhàng sau khi đánh răng để loại bỏ mảng bám bám trên bề mặt lưỡi.
• Không để lưỡi bị tổn thương do cắn, đẩy, hút thuốc,… vì đây là “cửa ngõ” cho vi khuẩn xâm nhập.
• Uống đủ nước mỗi ngày để lưỡi không bị khô, nứt nẻ. Các loại trái cây, rau quả, sữa tươi cũng rất tốt cho sức khỏe lưỡi.
• Không hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, chất kích thích có hại cho niêm mạc miệng và lưỡi.
• Giữ tinh thần thoải mái, lạc quan giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể tránh mắc bệnh.

Nếu thấy lưỡi xuất hiện các triệu chứng bất thường, cần đến gặp bác sĩ ngay để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Hy vọng qua bài viết, mọi người có thể nhận biết được các bệnh lý thường gặp nhất về lưỡi. Khi có biểu hiện bất thường, cần đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Đồng thời mọi người cần chú ý cải thiện vệ sinh hàng ngày, ăn uống đầy đủ dinh dưỡng để phòng tránh những bệnh lý này.

Ngoài ra, đối với người gặp tình trạng mất răng, răng hư, mẻ, vỡ dẫn đến tình trạng khó khăn khi ăn nhai, bạn có thể tìm hiểu thêm về phục hình sứ, cấy ghép Implants – những phương pháp hiện đại giúp phục hồi răng mất  tại Emedic Group, giúp đem lại cho khách hàng cảm giác ăn uống thoải mái như răng thật. Các bạn hãy ĐỂ LẠI THÔNG TIN, Hệ thống Nha khoa Emedic Group sẽ liên hệ lại với bạn trong thời gian sớm nhất.