Lưỡi vàng: Dấu hiệu, nguyên nhân, cách điều trị hiệu quả

Lưỡi vàng là một tình trạng phổ biến mà nhiều người gặp phải. Đây là dấu hiệu cảnh báo có gì đó bất thường xảy ra trong cơ thể, đặc biệt là với gan và đường mật. Vậy lưỡi vàng là gì? Nguyên nhân và cách điều trị thế nào cho hiệu quả? Hãy cùng tìm hiểu ngay sau đây.

Tình trạng vàng lưỡi hay lưỡi bị vàng là bệnh gì?

Tình trạng vàng lưỡi hay lưỡi bị vàng là một dấu hiệu bất thường ở lưỡi. Nó xuất hiện khi lưỡi có màu vàng khác thường do sự tích tụ quá mức của chất bilirubin trong cơ thể.

Bilirubin là sản phẩm phân hủy tự nhiên của hemoglobin trong hồng cầu. Bình thường, gan có chức năng thải bilirubin ra ngoài cơ thể qua phân và nước tiểu. Tuy nhiên, khi gan bị tổn thương hoặc tắc nghẽn đường mật, nó không thể làm được chức năng đó. Do đó, lượng bilirubin tích tụ trong máu tăng cao và nhuộm vàng lưỡi cũng như da.

Nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng lưỡi vàng là do các bệnh lý về gan như viêm gan, xơ gan, ung thư gan, sỏi mật… Bên cạnh đó còn có thể do thiếu máu, nhiễm trùng hoặc dùng một số loại thuốc nhất định. Dù nguyên nhân là gì thì lưỡi vàng cũng là dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang có vấn đề về gan, mật. Người bệnh cần đi khám để tìm ra nguyên nhân và điều trị triệt để.

Những dấu hiệu và triệu chứng liên quan đến tình trạng vàng lưỡi

Lưỡi vàng là một dấu hiệu điển hình của tình trạng tăng bilirubin trong cơ thể. Ngoài lưỡi có màu vàng bất thường, còn một số dấu hiệu và triệu chứng khác thường cùng xuất hiện như:

Lưỡi bị vàng thường có thêm triệu chứng gì?

Lưỡi bị vàng thường đi kèm với nhiều triệu chứng khác, báo hiệu có vấn đề nghiêm trọng về gan và đường mật. Một số triệu chứng thường gặp khi lưỡi bị vàng bao gồm:

• Da và mắt vàng (vàng da, vàng mắt): Đây là triệu chứng điển hình nhất. Da ở lòng bàn tay, bàn chân, mí mắt có màu vàng. Lòng trắng mắt chuyển vàng do bilirubin thấm vào.
• Nước tiểu sẫm màu: Nước tiểu có màu vàng đậm, nâu vàng hoặc màu cà phê. Đây là dấu hiệu của sự tăng bilirubin trong máu.
• Phân nhạt màu, màu vàng: Do lượng mật tiết ra ít nên phân thiếu màu. Hoặc phân có màu nhạt hoặc vàng do nhiều bilirubin thải qua đường tiêu hóa.
• Ngứa da: Do tắc mật khiến chất độc tích tụ dưới da gây ngứa. Ngứa nhiều về đêm.
• Mệt mỏi, chán ăn: Vì gan không hoạt động bình thường, ảnh hưởng đến sức khỏe và cơ thể mệt mỏi, suy nhược.
• Buồn nôn, nôn: Do rối loạn chức năng tiêu hóa của gan.
• Đau quặn bụng dữ dội: Đau âm ỉ hoặc đau quặn dữ dội vùng dưới sườn phải, lan ra sau lưng do sỏi mật, viêm túi mật…

Những triệu chứng trên cần được chẩn đoán, xử trí kịp thời để ngăn chặn biến chứng nguy hiểm có thể dẫn đến suy gan, ung thư gan.

Lưỡi bị vàng: Khi nào nên đi khám?

Lưỡi bị vàng là triệu chứng cảnh báo sớm của các bệnh lý về gan, đường mật. Đây đều là những căn bệnh nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Vì vậy, ngay khi phát hiện lưỡi có dấu hiệu chuyển vàng, bạn cần lên lịch khám ngay với bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và xử trí thích hợp.

Một số trường hợp cần nhập viện khám gấp tại khoa Gan Mật khi lưỡi bị vàng:

• Xuất hiện vàng da, vàng mắt cùng lúc với lưỡi vàng: Chứng tỏ bệnh đã diễn tiến nặng.
• Kèm theo các triệu chứng như đau bụng dữ dội, buồn nôn, nôn ói, sụt cân, mệt mỏi: Rất có thể do sỏi mật gây viêm hoặc xơ gan, ung thư gan.
• Tình trạng vàng lưỡi ngày càng tăng: Nguy cơ suy gan rất cao.
• Người bệnh có tiền sử bệnh về gan, đường mật như viêm gan, xơ gan hoặc mới sử dụng thuốc có hại gan.
• Người nghiện rượu hoặc sử dụng chất kích thích thường xuyên.

Nhanh chóng khám, phát hiện và can thiệp kịp thời sẽ giúp hạn chế được các biến chứng nguy hiểm của gan mật, nâng cao khả năng phục hồi cho người bệnh.

Nguyên nhân gây vàng lưỡi

Nguyên nhân gây vàng lưỡi là rất đa dạng, hầu hết liên quan đến sự tích tụ quá mức bilirubin (một chất thải của cơ thể) trong máu và mô. Cụ thể các nguyên nhân chính bao gồm:

• Bệnh lý về gan: Khi gan bị tổn thương, hoạt động kém (do viêm gan, xơ gan, ung thư gan…) sẽ không còn khả năng lọc và thải bilirubin ra ngoài hiệu quả. Bilirubin tích tụ trong máu gây nên lưỡi vàng.
• Tắc nghẽn đường mật: Do sỏi mật, khối u, viêm túi mật… dẫn tới tắc nghẽn dòng chảy của mật vào ruột. Bilirubin tích tụ trong mật quay trở lại máu gây lưỡi vàng.
• Thiếu máu: Thiếu máu do thiếu sắt, thiếu vitamin B12 hay mất máu nhiều… làm tăng sự phá hủy hồng cầu. Lượng bilirubin trong máu tăng cao dẫn tới lưỡi vàng.
• Nhiễm trùng: Các bệnh nhiễm trùng như sốt rét, sốt xuất huyết làm phá hủy nhiều hồng cầu, giải phóng bilirubin vào máu.
• Rối loạn miễn dịch: HIV, bệnh bạch cầu mạn tính… làm suy giảm miễn dịch và tổn thương gan.
• Một số bệnh lý về di truyền, rối loạn nội tiết, suy giảm miễn dịch… cũng ảnh hưởng đến quá trình vận chuyển, chuyển hóa bilirubin.
• Suy giảm hoạt động của các tuyến nội tiết như tuyến giáp.
• Dùng thuốc có khả năng gây tổn thương gan như thuốc giảm đau, kháng sinh… trong thời gian dài.
• Vệ sinh răng miệng kém: Khi vệ sinh răng miệng không sạch sẽ, để tồn đọng nhiều cao răng và vi khuẩn trong khoang miệng sẽ khiến lưỡi bị viêm nhiễm. Lưỡi bị viêm sẽ có xu hướng đổi màu, trong đó có thể chuyển sang màu vàng.
• Ngoài ra lưỡi vàng do vệ sinh răng miệng kém còn có thể do nhiễm nấm Candida. Khi vệ sinh răng miệng kém, để các mảng bám thức ăn trên răng lâu ngày sẽ tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển, khiến lưỡi dễ bị nhiễm nấm gây viêm, có thể chuyển vàng.

Chính vì vậy, để phòng tránh tình trạng lưỡi vàng, bên cạnh điều trị bệnh lý về gan mật, người bệnh cũng cần chú ý vệ sinh răng miệng sạch sẽ, lấy sạch các mảng bám thức ăn để hạn chế nguy cơ viêm nhiễm.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc vàng lưỡi?

Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc lưỡi vàng bao gồm:

• Tiền sử bệnh gan, đường mật: Người đã từng mắc các bệnh như viêm gan, xơ gan, sỏi mật… có nguy cơ cao bị tái phát lưỡi vàng. Nguyên nhân là do các bệnh này đều gây tổn thương, suy giảm chức năng gan.
• Lạm dụng rượu bia, chất kích thích: Làm tổn thương gan trực tiếp, gây viêm gan dẫn đến xơ hóa và suy giảm chức năng gan.
• Sử dụng thuốc độc hại gan trong thời gian dài: Thuốc giảm đau, hóa trị… gây tổn thương gan nếu dùng không đúng liều lượng.
• Nhiễm viêm gan virus (viêm gan B, C…): Làm tổn thương gan nghiêm trọng và mạn tính.
• Bệnh lý tiểu đường, béo phì: làm tăng nguy cơ xơ gan dẫn đến suy giảm chức năng gan.
• Tuổi tác: Người già có xu hướng bị suy giảm chức năng gan dần theo thời gian.
• Yếu tố di truyền: Một số đột biến gen làm rối loạn chức năng vận chuyển và chuyển hóa bilirubin.
• Thiếu hụt dinh dưỡng, vitamin, khoáng chất kéo dài.
• Mang thai: Tăng nguy cơ sỏi mật do thay đổi nội tiết tố.

Những điều cần lưu ý khi phát hiện lưỡi chuyển vàng

Khi phát hiện thấy lưỡi có hiện tượng chuyển màu vàng bất thường, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của một số vấn đề về gan hoặc đường mật. Lúc này, bạn cần lưu ý những điều sau:

• Theo dõi thêm các triệu chứng khác như da, mắt có vàng hay không, có đau bụng, buồn nôn không… Đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng hơn.
• Nếu lưỡi vàng kèm theo các biểu hiện bất thường khác như da vàng, nước tiểu sẫm màu…, cần đến ngay cơ sở y tế để thăm khám.
• Không nên chủ quan cho rằng lưỡi vàng chỉ là tình trạng nhất thời. Cần đi khám để tìm nguyên nhân và có phương án điều trị phù hợp.
• Chú ý lịch sử bệnh, tiền sử bệnh gan hay sử dụng thuốc gần đây để giúp bác sĩ dễ dàng chẩn đoán nguyên nhân.
• Trong thời gian chờ đợi khám bệnh, nên ăn uống điều độ, luyện tập thể dục nhẹ nhàng và duy trì tinh thần thoải mái.

Nhanh chóng khám và can thiệp kịp thời có ý nghĩa rất quan trọng trong việc phát hiện sớm, ngăn chặn biến chứng và điều trị triệt để bệnh lý gây lưỡi vàng.

Lưỡi vàng có nguy hiểm không?

Lưỡi vàng là một triệu chứng cảnh báo sớm của nhiều vấn đề nguy hiểm về gan và đường mật. Do đó, tình trạng này có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.

Cụ thể, khi lưỡi xuất hiện vàng bất thường, điều đó cho thấy gan đã bị tổn thương hoặc suy giảm chức năng. Gan là cơ quan thải độc và chuyển hóa quan trọng của cơ thể. Do đó khi gan không hoạt động bình thường sẽ dẫn đến tích tụ các chất độc hại, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe.

Những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra nếu lưỡi vàng kéo dài mà không được điều trị gồm: suy gan, ung thư gan, xơ gan, hôn mê gan, tử vong… Do đó, lưỡi vàng chắc chắn là một tình trạng cần được quan tâm và can thiệp y tế kịp thời.

Khi lưỡi xuất hiện vàng bất thường, người bệnh cần đi khám ngay để chẩn đoán và điều trị triệt để nguyên nhân. Điều này giúp phát hiện sớm và hạn chế nguy cơ biến chứng nguy hiểm có thể dẫn đến tử vong.

Những biện pháp tại nhà nào giúp bạn kiểm soát tình trạng vàng lưỡi?

Khi lưỡi xuất hiện tình trạng vàng bất thường, việc áp dụng những biện pháp điều trị tại nhà sẽ giúp kiểm soát và làm giảm triệu chứng này một cách hiệu quả. Cụ thể có thể thực hiện một số điều sau:

• Vệ sinh răng miệng sạch sẽ, đúng cách: Súc miệng bằng nước muối, dùng bàn chải mềm và chải nhẹ nhàng, lau sạch lưỡi sau khi đánh răng. Việc này giúp loại bỏ cặn bả, mảng bám và vi khuẩn trên bề mặt lưỡi.
• Sử dụng các dụng cụ chuyên dụng để cạo sạch phần lưỡi bị biến màu vàng: Có thể cạo lưỡi 2-3 lần/tuần để loại bỏ phần niêm mạc hoại tử và kích thích tái tạo lớp niêm mạc mới.
• Chế độ ăn uống lành mạnh, đủ chất: Hạn chế đồ cay nóng, dầu mỡ, đường, bột… bổ sung nhiều rau xanh, trái cây tươi, các thực phẩm giàu chất xơ và vitamin tốt cho gan.
• Uống đủ nước 2-3 lít/ngày để giúp thanh lọc cơ thể và hỗ trợ hoạt động của gan, thận.
• Chăm sóc sức khỏe tinh thần, tránh căng thẳng mệt mỏi kéo dài gây tổn thương gan.
• Tập thể dục thể thao nhẹ nhàng phù hợp với sức khỏe để kích thích sự tuần hoàn và hoạt động của gan.
• Không nên tự ý dùng bất cứ loại thuốc nào nếu chưa có chỉ định của bác sĩ. Một số thuốc Đông y hỗ trợ điều trị gan có thể được sử dụng.

Nếu triệu chứng vẫn tiếp diễn hoặc nặng hơn cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám và xử trí kịp thời.

Chế độ dinh dưỡng hợp lý cho người bị vàng lưỡi

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và phục hồi chức năng gan cho người bị lưỡi vàng. Một số nguyên tắc dinh dưỡng cần lưu ý bao gồm:

• Ăn đa dạng các nhóm thực phẩm, đảm bảo cung cấp đủ năng lượng và chất dinh dưỡng cần thiết như: glucid, lipid, protid, vitamin, khoáng chất.
• Hạn chế muối, đường, chất béo vượt quá nhu cầu. Không sử dụng các chất kích thích, rượu bia.
• Tăng cường các thực phẩm giàu glutation như: tỏi, cải xoăn, cải bó xôi…có lợi cho gan. Bổ sung nhiều rau xanh, trái cây tươi.
• Chia nhỏ bữa ăn, tránh ăn quá no hoặc để bụng quá đói. Không nên ăn vặt, thức ăn nhanh.
• Hấp thu tốt các chất bằng cách nhai kỹ, ăn chậm, tránh vội vàng. Không làm việc trong khi ăn.
• Uống đủ 2-3 lít nước mỗi ngày, có thể bổ sung nước ép hoa quả, rau củ tự nhiên.
• Chú ý vệ sinh an toàn thực phẩm, nên luộc chín các loại thức ăn, không dùng thực phẩm ôi thiu.

Tuân thủ những nguyên tắc trên sẽ giúp cải thiện tình trạng dinh dưỡng, hỗ trợ điều trị và phục hồi chức năng gan hiệu quả.

Kết luận

Như vậy, lưỡi vàng là tình trạng khá phổ biến, xảy ra khi lưỡi có màu vàng bất thường do tích tụ bilirubin trong cơ thể. Đây thường là triệu chứng của các bệnh lý về gan, đường mật hoặc do một số nguyên nhân khác.

Điều trị lưỡi vàng cần xác định nguyên nhân cụ thể để có cách điều trị thích hợp. Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần thực hiện chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt lành mạnh để hỗ trợ điều trị.

Nếu tình trạng lưỡi vàng kéo dài hoặc có xu hướng nặng lên, bệnh nhân cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời. Điều này giúp phục hồi nhanh chóng, tránh biến chứng nguy hiểm.

Ngoài ra, đối với người gặp tình trạng mất răng, răng hư, mẻ, vỡ dẫn đến tình trạng khó khăn khi ăn nhai, bạn có thể tìm hiểu thêm về phục hình sứ, cấy ghép Implants – những phương pháp hiện đại giúp phục hồi răng mất  tại Emedic Group, giúp đem lại cho khách hàng cảm giác ăn uống thoải mái như răng thật. Các bạn hãy ĐỂ LẠI THÔNG TIN, Hệ thống Nha khoa Emedic Group sẽ liên hệ lại với bạn trong thời gian sớm nhất.