Khô miệng khát nước là bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Khô miệng khát nước là bệnh gì? Nguyên nhân do đâu? Đây là những câu hỏi mà rất nhiều người quan tâm. Qua bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu rõ hơn về tình trạng khô miệng khát nước, nguyên nhân và cách điều trị để có thể phòng ngừa và xử lý kịp thời. Bài viết Emedic Dental sẽ cung cấp những thông tin hữu ích dưới góc độ y khoa giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng này. Hy vọng qua đó, bạn có thể chăm sóc và bảo vệ sức khỏe khoang miệng tốt hơn.

Khô miệng khát nước là bệnh gì?

Khô miệng khát nước là bệnh gì? Khô miệng khát nước là một tình trạng phổ biến mà rất nhiều người gặp phải. Đây không phải là một căn bệnh cụ thể mà là triệu chứng của nhiều bệnh lý khác nhau.

Khi bị khô miệng khát nước, người bệnh sẽ cảm thấy khoang miệng bị khô, đặc biệt là ở lưỡi, môi và nướu. Cụ thể, các triệu chứng thường gặp bao gồm:

Niêm mạc miệng trở nên nhăn nheo, khô cứng và dễ bị tổn thương.
Thường xuyên cảm thấy khó chịu, khát nước và muốn uống nước liên tục.
Khả năng nhai nuốt kém đi do miệng khô. Một số trường hợp khó nuốt, nói không rõ ràng.
Cảm giác khô, nóng, ngứa ran ở lưỡi, môi và vòm miệng.
Hơi thở có mùi hôi do miệng khô.
Miệng dễ bị chảy máu khi đánh răng đúng cách hoặc ăn uống.

Nguyên nhân gây khô miệng khát nước là do lượng nước bọt tiết ra không đủ để làm ẩm khoang miệng. Khi lượng nước bọt giảm sút, miệng sẽ mất đi lớp nhầy bảo vệ, dễ bị khô và đau rát. Đây có thể là triệu chứng của nhiều bệnh lý như tiểu đường, suy giáp, mất nước, dùng thuốc, stress, lo âu… Vì vậy, cần tìm ra nguyên nhân cụ thể để có cách điều trị phù hợp.

Nguyên nhân phổ biến gây khô miệng và cảm giác khát nước

Khô miệng và cảm giác khát nước là triệu chứng của nhiều bệnh lý khác nhau. Để hiểu rõ hơn về tình trạng này, chúng ta cần tìm hiểu các nguyên nhân phổ biến nhất gây ra khô miệng và khát nước. Dưới đây là phân tích chi tiết về các nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng khó chịu này.

Các nguyên nhân dẫn đến khô miệng và khát nước

Mất nước

Mất nước do sốt cao, tiêu chảy, nôn mửa kéo dài là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng khô miệng và khát nước. Khi cơ thể bị mất nước, lượng nước tiết ra ở niêm mạc miệng sẽ giảm đi, không đủ để làm ẩm khoang miệng. Do đó, miệng trở nên khô cứng, gây khó chịu và kích thích cơn khát. Người bệnh thường xuyên cảm thấy khát nước và muốn uống nước liên tục.

Nguyên nhân phổ biến nhất gây mất nước là do tiêu chảy, nôn mửa kéo dài. Bên cạnh đó, sốt cao, vận động mạnh, vã mồ hôi nhiều trong thời tiết nắng nóng cũng có thể dẫn đến mất nước và khô miệng. Người cao tuổi, trẻ em, phụ nữ mang thai, người có bệnh lý nội khoa như suy thận, tiểu đường…cũng dễ bị mất nước.

Suy giảm chức năng tuyến nước bọt

Các bệnh lý làm suy yếu hoạt động của tuyến nước bọt như viêm tuyến nước bọt, hội chứng Sjögren, đái tháo đường…cũng gây ra tình trạng khô miệng.

Khi tuyến nước bọt bị tổn thương hoặc mất chức năng sẽ giảm tiết nước bọt, không đủ để bôi trơn và làm ẩm khoang miệng. Lượng nước bọt giảm sẽ khiến miệng dễ bị khô và người bệnh thường xuyên cảm thấy khát nước.

Ngoài các bệnh lý kể trên, tuổi tác cũng làm suy giảm hoạt động của tuyến nước bọt. Người cao tuổi thường tiết ít nước bọt hơn và dễ bị khô miệng.

Hô hấp bằng miệng

Người bị tắc nghẽn mũi, viêm xoang mãn tính buộc phải thở bằng miệng trong thời gian dài. Hơi thở qua miệng sẽ làm khô và mất đi lớp nhầy bảo vệ trên niêm mạc miệng.

Khi phải thở bằng miệng, không khí trực tiếp tiếp xúc với các tuyến nước bọt trong miệng gây kích ứng và làm giảm hoạt động tiết nước bọt. Điều này dẫn đến tình trạng khô miệng và khát nước.

Người bị viêm xoang, viêm amidan, dị vật đường thở, hoặc bị chấn thương mũi… thường phải thở bằng miệng và có nguy cơ cao bị khô miệng.

Dùng thuốc

Một số loại thuốc có tác dụng phụ là làm giảm tiết nước bọt, dẫn đến khô miệng. Các loại thuốc phổ biến gây khô miệng bao gồm:

Thuốc huyết áp như thuốc ức chế men chuyển, thuốc ức chế kênh canxi…
Thuốc kháng histamin dùng trong điều trị dị ứng, hen suyễn
Thuốc kháng cholinergic điều trị bệnh Parkinson, co giật
Thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần
Thuốc điều trị ung thư

Cơ chế hoạt động của các loại thuốc trên làm ức chế hoạt động của hệ thần kinh giao cảm điều khiển quá trình tiết nước bọt. Do đó, khiến lượng nước bọt giảm và miệng dễ bị khô.

Stress

Stress kéo dài cũng là nguyên nhân phổ biến gây ra chứng khô miệng. Khi cơ thể trong tình trạng căng thẳng thần kinh, hệ thống thần kinh tự trị bị rối loạn, ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của tuyến nước bọt.

Người có biểu hiện stress, lo lắng, trầm cảm kéo dài thường bị giảm tiết nước bọt và gặp phải tình trạng khô miệng khó chịu. Chính vì thế, xử lý stress đóng vai trò quan trọng trong điều trị khô miệng.

Bệnh lý vùng đầu mặt cổ

Một số bệnh lý ở vùng đầu mặt cổ như viêm amidan, ung thư vòm họng, u tuyến nước bọt… gây chèn ép, tổn thương tuyến nước bọt hoặc tắc nghẽn đường dẫn nước bọt. Từ đó dẫn đến giảm tiết nước bọt và gây khô miệng.

Rối loạn nội tiết

Người mắc các bệnh lý về nội tiết như tiểu đường, suy giáp, thiếu hụt estrogen thường có vấn đề về lượng nước bọt tiết ra. Sự mất cân bằng hormone làm ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến nước bọt, dẫn tới tình trạng khô miệng.

Tuổi tác

Người cao tuổi thường bị khô miệng do quá trình lão hóa làm suy giảm chức năng hoạt động của các tuyến nước bọt. Lượng nước bọt tiết ra ít hơn, không đủ làm ẩm và bôi trơn khoang miệng.

Theo thống kê, khoảng 30% người trên 65 tuổi và 50% người trên 80 tuổi bị khô miệng. Nguyên nhân là do suy giảm tuyến nước bọt, thay đổi chế độ ăn uống, sử dụng nhiều loại thuốc hơn ở độ tuổi này.

Rối loạn giấc ngủ

Người bị mất ngủ, thức khuya thường xuyên cũng có nguy cơ bị khô miệng. Ban đêm, hoạt động tiết nước bọt giảm đi trong khi cơ thể mất nước do quá trình trao đổi chất. Do đó, thiếu ngủ khiến cơ thể không có đủ thời gian để lượng nước bọt được tiết ra như bình thường.

Khô da

Người bị khô da, thiếu lớp mỡ dưới da cũng có xu hướng bị khô niêm mạc miệng. Đặc biệt là ở phụ nữ mãn kinh do thiếu hụt estrogen làm khô âm đạo và các màng nhầy cơ thể.

Thiếu vitamin, khoáng chất

Thiếu hụt các vi chất như vitamin A, B, sắt, kẽm có thể ảnh hưởng đến quá trình tạo nước bọt. Chế độ dinh dưỡng không hợp lý, thiếu rau xanh, trái cây nên cũng góp phần gây khô miệng.

Uống quá ít nước

Người có thói quen không uống đủ nước hoặc chỉ uống khi khát cũng dễ bị khô miệng. Để đảm bảo đủ lượng nước cho cơ thể và khoang miệng, mỗi ngày nên uống khoảng 1,5-2 lít nước.

Các bệnh lý về tai mũi họng

Một số bệnh lý về tai mũi họng như viêm xoang, viêm amidan, viêm VA, polyp mũi… làm tắc nghẽn đường thở, buộc người bệnh phải thở bằng miệng. Điều này làm khô niêm mạc miệng, khiến bị khô miệng và khát nước.

Ngoài ra, khi bị các bệnh trên, vi khuẩn có thể xâm nhập và gây viêm nhiễm tuyến nước bọt, làm giảm tiết nước bọt. Do đó, điều trị triệt để các bệnh lý mũi họng sẽ giúp cải thiện tình trạng khô miệng.

Hút thuốc lá

Hút thuốc lá làm tổn thương niêm mạc miệng, làm giảm lượng nước bọt tiết ra. Các chất độc trong khói thuốc còn kích thích tuyến nước bọt sản xuất nhiều chất nhầy đặc quánh hơn. Điều này cản trở tuyến nước bọt hoạt động bình thường, gây khô miệng.

Rối loạn chức năng tuyến giáp

Bệnh nhân suy giáp, cường giáp thường có vấn đề về lượng hoóc môn tiết ra, làm rối loạn chức năng các tuyến nước bọt và dẫn đến khô miệng. Điều trị triệt để các rối loạn tuyến giáp sẽ cải thiện tình trạng này.

Sử dụng ma túy

Sử dụng các chất ma túy như cocaine, heroin, cần sa… làm tổn thương tuyến nước bọt và gây khô miệng. Cai nghiện và tránh sử dụng ma túy là điều cần thiết để khắc phục tình trạng khô miệng do ma túy gây ra.

Như vậy, khô miệng và khát nước có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ mất nước, suy giảm tuyến nước bọt, dùng thuốc, đến các bệnh lý nội khoa hay ung thư. Tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể gây ra triệu chứng mà bác sĩ sẽ có cách điều trị phù hợp.

Những nguyên nhân phổ biến dẫn đến khô miệng

Ngoài các nguyên nhân đã đề cập ở trên, một số nguyên nhân phổ biến khác cũng có thể dẫn đến khô miệng bao gồm:

Rối loạn tiêu hóa: Các bệnh lý về đường tiêu hóa như viêm loét dạ dày, hội chứng ruột kích thích, rối loạn tiêu hóa do dùng thuốc… làm cho cơ thể bị mất nước và mất cân bằng điện giải. Điều này ảnh hưởng đến quá trình tạo nước bọt, khiến miệng bị khô.
Suy thận mạn tính: Bệnh nhân suy thận thường xuyên bị mất nước và rối loạn chức năng trao đổi chất. Sự mất cân bằng điện giải và tích tụ các chất thải trong cơ thể dễ dẫn tới tình trạng khô miệng.
Phơi nhiễm hóa chất độc hại: Tiếp xúc lâu dài với các hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, khí gas, kim loại nặng… sẽ làm tổn thương tuyến nước bọt và gây ra tình trạng khô miệng.
Rối loạn miễn dịch: Một số bệnh lý về miễn dịch như viêm khớp dạng thấp, lupus, xơ cứng bì, hội chứng Sjögren… làm tổn thương tuyến nước bọt và gây khô miệng.
Thiếu hụt vitamin và khoáng chất: Thiếu vitamin A, B, sắt, kẽm, canxi… cần thiết cho quá trình trao đổi chất và tạo nước bọt cũng là nguyên nhân gây khô miệng.

Như vậy, tùy từng nguyên nhân cụ thể gây ra khô miệng mà cách điều trị sẽ khác nhau. Tuy nhiên, giữ cho miệng luôn đủ ẩm là điều cần thiết để ngăn ngừa tình trạng này.

Cách điều trị và phòng ngừa khô miệng khát nước

Khô miệng khát nước có thể do nhiều nguyên nhân và gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và sức khỏe. Do đó, điều trị triệt để cũng như phòng ngừa tái phát tình trạng này là vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số cách để điều trị và ngăn ngừa tình trạng khô miệng khát nước một cách hiệu quả.

Bù đầy đủ nước cho cơ thể bằng cách uống nước lọc, nước ép trái cây, súp, cháo… đặc biệt là trong những tình huống mất nước như sốt cao, nôn mửa, tiêu chảy. Điều này giúp bù lượng nước thiếu hụt và tăng lượng nước bọt tiết ra.
Súc miệng thường xuyên bằng nước muối sinh lý pha loãng hoặc các dung dịch súc miệng chuyên dụng để làm sạch và tăng ẩm khoang miệng. Nên súc miệng sau khi ăn và trước khi đi ngủ.
Bổ sung chất nhờn tự nhiên cho miệng bằng cách ngậm kẹo cao su không đường, thoa dầu olive lên môi và lưỡi để tránh bị khô.
Sử dụng các sản phẩm xịt nước, gel bôi miệng chuyên dụng để tăng độ ẩm và bôi trơn cho khoang miệng.
Hạn chế các thực phẩm quá cay, nóng, chua, mặn; giảm thiểu đồ uống chứa cồn, caffeine làm khô miệng.
Điều trị triệt để các bệnh lý nội khoa như tiểu đường, suy giáp, thiếu hụt hormone… gây ra tình trạng khô miệng.
Khám miệng định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện sớm các vấn đề về răng miệng cũng như tuyến nước bọt.

Như vậy, để khắc phục triệt để tình trạng khô miệng, người bệnh cần kết hợp nhiều biện pháp điều trị và phòng ngừa để cải thiện tình trạng này. Đồng thời, cần xác định và điều trị dứt điểm căn nguyên gây bệnh để tránh tái phát.

Ảnh hưởng của khô miệng khát nước đối với cơ thể

Khô miệng kéo dài nếu không được điều trị sẽ gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, cụ thể:

Tăng nguy cơ mắc các bệnh về răng miệng như sâu răng, viêm nướu, viêm nha chu. Do miệng không có đủ nước bọt để làm sạch và bảo vệ răng miệng.
Dễ bị nhiễm trùng khoang miệng do niêm mạc miệng bị khô, nứt nẻ và mất vệ sinh. Vi khuẩn sẽ dễ xâm nhập gây viêm nhiễm.
Khó khăn trong việc nói, nuốt do miệng khô cứng. Người già và trẻ nhỏ sẽ gặp nguy cơ hơn.
Giấc ngủ bị gián đoạn do phải thức dậy uống nước giữa đêm. Điều này ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và tinh thần.
Chán ăn, mệt mỏi, suy nhược do khô miệng ảnh hưởng đến việc ăn uống. Dẫn tới suy dinh dưỡng, mất nước và sụt cân.
Stress, lo lắng do cảm giác khó chịu không được điều trị. Làm giảm chất lượng cuộc sống.

Do đó, cần điều trị sớm triệu chứng khô miệng để tránh những biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra.

Ảnh hưởng của khô miệng khát nước với cơ thể

Qua bài viết trên chúng ta hiểu được rằng khô miệng khát nước là bệnh gì rồi phải không. Khô miệng khát nước không chỉ là một triệu chứng phổ biến mà còn là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau. Đây có thể là dấu hiệu của các bệnh như tiểu đường, bệnh thận, hay thậm chí chỉ là do tình trạng căng thẳng.

Việc chăm sóc và duy trì đủ lượng nước cần thiết là quan trọng để giữ cho cơ thể luôn trong trạng thái cân bằng. Để ngăn chặn tình trạng khô miệng khát nước trở thành một vấn đề lớn, việc theo dõi và tìm hiểu về nguyên nhân cụ thể là rất quan trọng.

Xem thêm: