Răng người là gì? Cấu tạo, phân loại và chức năng

Răng người đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với sự sống cũng như chất lượng cuộc sống của mỗi người. Hàm răng khỏe mạnh không chỉ tạo nụ cười tươi tắn mà còn hỗ trợ tối đa cho hoạt động ăn nhai, tiêu hóa. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về cấu tạo, các loại răng và cách chăm sóc chúng.

Chính vì vậy, bài viết sau đây sẽ cung cấp những thông tin cần thiết và đầy đủ nhất về răng người giúp mọi người nâng cao nhận thức cũng như có thể áp dụng ngay những bí quyết chăm sóc răng hiệu quả.

Răng người là gì?

Răng là một bộ phận cực kỳ quan trọng của cơ thể con người. Đây là những bộ phận cứng, có hình dạng và kết cấu đặc biệt, nằm trong khoang miệng. Răng giúp chúng ta có khả năng cắn, nhai và nghiền nát thức ăn.

Bên trong răng người còn có các mô mềm dễ bị tổn thương như tủy răng, mạch máu nuôi dưỡng răng. Tất cả các thành phần của răng đều được bao bọc bởi ngà răng – lớp xương cứng bền chắc bên ngoài.

Răng người không chỉ đơn thuần là “công cụ” phục vụ ăn uống. Chúng còn giữ nhiều vai trò quan trọng khác như:

• Tạo nên nụ cười đẹp, góp phần vào vẻ đẹp khuôn mặt và sức hấp dẫn của mỗi người.
• Giúp con người có được giọng nói rõ ràng, khả năng phát âm chuẩn qua hệ thống răng hàm.
• Tham gia vào quá trình nhai thức ăn, kích thích sự phát triển của hàm mặt, cơ ngực…

Như vậy, có thể thấy răng đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự sống cũng như chất lượng cuộc sống của mỗi chúng ta. Chính vì thế, việc giữ gìn và bảo vệ hệ thống răng khỏe mạnh là vô cùng cần thiết.

Cấu tạo của răng người

Răng người có cấu tạo khá phức tạp, được tạo thành từ nhiều thành phần khác nhau. Theo định nghĩa, cấu trúc răng được chia làm 3 phần chính:

Thân răng (vành răng)

Thân răng hay vành răng là phần nằm trên nướu, tiếp xúc trực tiếp với thức ăn khi chúng ta nói chuyện, cười hoặc ăn uống. Đây chính là “mặt ngoài” của răng mà bất kỳ ai cũng có thể dễ dàng quan sát thấy được.

Thân răng được chia thành nhiều mặt khác nhau như mặt trong, mặt ngoài, mặt cắn… tùy thuộc vào chức năng và vị trí của từng loại răng. Các mặt này có những đặc điểm riêng để có thể cắt, giữ và nghiền nát thức ăn một cách hiệu quả nhất.

Ngoài ra, thân răng cũng chịu trực tiếp mọi lực tác động, ma sát khi tiếp xúc với thức ăn trong quá trình nhai nuốt. Vì thế nó có cấu tạo vô cùng chắc khỏe, được tạo thành từ các lớp xương bền chặt.

Cổ răng

Cổ răng là phần nối giữa thân răng với chân (rễ) răng. Phần cổ nằm ngầm dưới lớp nướu, không nhìn thấy được bằng mắt thường.

Đây là khu vực tiếp nhận hầu hết các lực tác động lên răng khi ăn nhai và chuyển chúng xuống chân răng. Chính vì thế, cổ răng có cấu trúc chắc khỏe để tránh bị lung lay, đổ vỡ dưới tác động mạnh mẽ đó.

Chân răng (rễ răng)

Phần chân (hay rễ) răng như tên gọi của nó – chúng mọc từ thân xuống và bám sâu, chắc vào xương hàm, giống như rễ của cây vậy.

Các chân/rễ răng có hình nhánh nhỏ, li ti, đâm thẳng xuống xương để kết dính và giữ cho chiếc răng “neo” chặt vào vị trí, không bị lỏng lẻo hay rụng ra ngoài khi chịu lực.

Ngoài 3 phần chính trên, cấu tạo răng còn được tạo nên từ 3 thành phần then chốt:

Men răng

Men răng được ví như “lớp áo giáp” bọc bên ngoài cùng của răng. Đây là lớp cứng nhất trong cơ thể người, có độ cứng gấp đôi xương. Men răng có màu trắng đục, không thấm quang, chống chịu rất tốt với các tác động cơ học và hóa học.

Chức năng chính của men răng là bảo vệ các lớp mô bên trong, ngăn ngừa sự xâm nhập của vi khuẩn gây hại. Ngoài ra lớp men cứng còn giúp răng chịu được áp lực lớn trong quá trình nhai và nghiền thức ăn mà không bị tổn thương.

Ngà răng

Ngà răng nằm ngay bên dưới lớp men răng. Lớp ngà có độ cứng thấp hơn men răng nhưng vẫn có tính chất cứng, ít đàn hồi. Ngà răng có màu vàng nhạt hoặc hồng nhạt.

Chức năng chính của ngà răng là bảo vệ và nuôi dưỡng lớp tủy bên trong. Lớp xương ngà cũng giúp củng cố thêm cho cấu trúc răng, hấp thu và phân tán các lực tác động lên men răng.

Tủy răng

Tủy răng là lớp mô mềm ở vị trí sâu nhất của răng, được xem là “trái tim” quan trọng của răng. Tủy răng chứa đầy mạch máu nuôi dưỡng và hệ thống dây thần kinh phong phú truyền cảm giác cho răng.

Chính vì là nơi tập trung nhiều mạch máu và dây thần kinh, tủy răng trở thành phần nhạy cảm nhất của cấu trúc răng. Khi tủy bị kích thích (do sâu răng, nướu nhạy cảm…) sẽ gây ra các cơn đau nhức răng hành hạ.

Phân loại răng

Răng người được phân thành 4 nhóm chính:

Răng cửa

Tổng cộng có 8 chiếc răng cửa bao gồm 4 chiếc hàm trên và 4 chiếc hàm dưới, được đặt tên là răng số 1 và răng số 2.

• Răng cửa giữa (răng số 1): Là 2 chiếc nằm chính giữa cung hàm trên và hàm dưới. Đây được xem là chiếc răng có vị trí quan trọng nhất, đảm nhiệm vai trò cắn, cắt và xé thức ăn chính. Răng cửa giữa thường có kích thước lớn nhất trong các loại răng cửa. Chúng có 2 ngọn nhọn và răng cưa sắc như dao để xé thức ăn một cách dễ dàng.
• Răng cửa bên (răng số 2): Là 2 chiếc nằm kế bên răng cửa giữa. Răng cửa bên có kích cỡ nhỏ hơn và chức năng phụ trợ cho răng cửa giữa để cắn, cắt thức ăn hiệu quả.

Răng nanh

Răng nanh có 4 chiếc, gồm 2 chiếc trên và 2 chiếc dưới. Chúng nằm kế tiếp bên cạnh răng cửa cuối cùng.

Răng nanh có đặc điểm là nhọn, sắc, hơi uốn cong về phía trong. Cấu tạo này giúp chúng dễ dàng xé và cắt đứt các món ăn cứng, dai như thịt, dây chun, rau củ… mà không cần nghiền nhiều.

Ngoài ra, hai chiếc nanh còn có tác dụng “gá” giữ thức ăn để răng cửa và răng hàm nghiền nhuyễn dễ dàng hơn.

Răng hàm nhỏ (răng cối nhỏ)

Răng hàm nhỏ còn có tên gọi khác là răng tiền hàm hay răng cối nhỏ. Mỗi người đều có 8 chiếc răng hàm nhỏ, gồm 4 chiếc hàm trên và 4 chiếc hàm dưới.

Răng hàm nhỏ nằm phía sau răng nanh, trước răng cối. Chúng có kích thước nhỏ hơn so với các răng khác. Bề mặt răng hàm nhỏ có 2-3 ngọn nhô lên, tạo thành hình dáng gần giống hình vuông hoặc hình chữ nhật.

Với cấu tạo đặc biệt như vậy, răng hàm nhỏ đảm nhiệm chức năng chính là giúp xé, cắn và nghiền nhuyễn thức ăn thành những mảnh nhỏ trước khi đưa qua răng cối để nghiền nát hoàn toàn.

Răng hàm lớn (răng cối lớn)

Răng hàm lớn hay còn gọi là răng cối, gồm có tổng cộng 12 chiếc. Răng cối đóng vai trò quan trọng nhất trong việc nghiền nát và xay thức ăn.

Cụ thể, mỗi bên hàm trên và hàm dưới đều có 3 chiếc răng cối, được đánh số từ 5 đến 8, với chức năng cơ bản:

• Răng số 6: Là răng cối lớn nhất, đảm nhiệm chức năng nghiền nát thức ăn chính
• Răng số 7: Có kích thước nhỏ hơn, hỗ trợ răng 6 xay thức ăn
• Răng số 8: Hay còn gọi là răng khôn, kích thước và chức năng khiêm tốn nhất

Nhờ hệ thống răng cối hoàn hảo, con người có thể nghiền nhuyễn gần như mọi loại thức ăn để tiêu hóa và hấp thụ dễ dàng.

Như vậy, mỗi loại răng đều có hình dáng và công dụng riêng biệt, kết hợp lại tạo thành hệ thống răng hoàn chỉnh giúp con người có thể ăn uống được nhiều loại thức ăn khác nhau.

Vị trí, số lượng và cách đọc thứ tự răng

Hệ thống răng của người trưởng thành gồm 32 chiếc, bao gồm 16 chiếc răng ở hàm trên và 16 chiếc tương ứng ở hàm dưới.

Cả hai hàm đều được bố trí đối xứng nhau về số lượng và vị trí các loại răng. Cụ thể:

• Mỗi bên hàm trên có: 2 răng cửa, 1 răng nanh, 2 răng hàm nhỏ và 3 răng hàm lớn.
• Mỗi bên hàm dưới có: 2 răng cửa, 1 răng nanh, 2 răng hàm nhỏ và 3 răng hàm lớn.

Các răng được đánh số theo thứ tự từ 1 đến 8 bắt đầu từ răng cửa, răng nanh…đến răng cối.

Việc xác định đúng số thứ tự răng sẽ giúp nha sĩ, bác sĩ chẩn đoán và điều trị chính xác khi răng gặp vấn đề.

Quá trình hình thành và phát triển của răng

Quá trình phát triển răng ở người diễn ra liên tục, trải qua nhiều giai đoạn khác nhau.

Giai đoạn bào thai

Ngay từ tuần thứ 6 của thai kỳ, các nguyên bào tạo răng đã hình thành từ các tế bào gốc ở đáy hàm. Chúng nhân lên và phát triển dần thành phôi răng.

Đến 3-4 tháng cuối, phôi răng đã hình thành đầy đủ và sẵn sàng phát triển thành răng sữa sau khi trẻ chào đời.

Giai đoạn răng sữa

Khoảng 6 tháng tuổi, hàm răng của trẻ sơ sinh đã có đầy đủ 20 chiếc răng sữa. Đây là bộ răng tạm thời, mọc sớm nhưng mòn và rụng dần sau 6-7 năm để nhường chỗ cho răng vĩnh viễn.

Giai đoạn răng vĩnh viễn

Khoảng 5-6 tuổi, răng vĩnh viễn bắt đầu mọc thay thế cho răng sữa. Quá trình này kéo dài cho đến 12-14 tuổi, lúc các chiếc răng khôn mọc ra hoàn chỉnh.

Lúc này, con người đã có đủ 32 chiếc răng trưởng thành, sẽ đồng hành cùng suốt cuộc đời sau này.

Như vậy, răng phát triển liên tục qua các giai đoạn và có sự thay đổi lớn về số lượng, chất lượng giữa răng sữa và răng vĩnh viễn.

Các chức năng của răng

Ngoài vai trò quan trọng trong việc cắn, nhai và nghiền nát thức ăn, hệ thống răng còn đảm đương thêm nhiều chức năng thiết yếu khác đối với cơ thể con người. Cụ thể, răng giúp con người có được nụ cười đẹp, tăng sức hấp dẫn cũng như giữ vai trò quan trọng trong việc phát âm chuẩn. Dưới đây là các chức năng chính của hệ thống răng người:

Chức năng ăn nhai

Răng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc ăn nhai thức ăn của con người. Cụ thể, răng giúp cho chúng ta có thể dễ dàng ăn được nhiều loại thức ăn khác nhau, đồng thời giúp nghiền nát và thu nhỏ các hạt thức ăn thành những phần nhỏ hơn để dễ dàng nuốt và tiêu hóa.

Theo các nhà khoa học, quá trình nhai đóng vai trò vô cùng quan trọng, thậm chí còn quan trọng hơn chính quá trình tiêu hóa. Bởi lẽ, nếu thức ăn không được nhai kỹ, nghiền nát nhỏ, các enzyme và axit trong dạ dày sẽ rất khó khăn để phân hủy và hấp thu chúng.

Chính vì thế, thiết kế hệ thống răng của con người thật hoàn hảo, với sự kết hợp hài hòa giữa các loại răng khác nhau để có thể ăn được nhiều thức ăn, đồng thời nghiền nát chúng một cách dễ dàng:

• Răng cửa và răng nanh có tác dụng cắt, cắn và xé thức ăn thành miếng nhỏ
• Răng tiền hàm tiếp tục xé và nghiền thức ăn ban đầu
• Răng hàm (răng cối) cuối cùng sẽ nghiền nhuyễn thức ăn thành những hạt li ti

Như vậy, răng đóng vai trò như một “nhà máy nghiền” thức ăn hùng hậu ngay trong khoang miệng của chúng ta vậy. Bằng cách nghiền nát và thu nhỏ các hạt thức ăn, răng giúp tăng diện tích bề mặt tiếp xúc cho quá trình tiêu hóa, giúp dạ dày và ruột hoạt động hiệu quả hơn trong việc đồng hóa chất dinh dưỡng.

Chức năng thẩm mỹ

Bên cạnh việc giúp con người ăn uống, nhai nuốt, răng còn đóng vai trò thẩm mỹ quan trọng, tạo nên vẻ đẹp cho khuôn mặt.

Hàm răng đều đặn, đầy đặn, trắng sáng chính là tiêu chí quan trọng của một nụ cười đẹp. Ngược lại, hàm răng có khuyết điểm như thưa, vẩu, ngả màu, sâu răng… sẽ khiến nụ cười trở nên xấu xí, kém thẩm mỹ.

Theo các chuyên gia, răng khỏe, đẹp không chỉ là yếu tố thể hiện sức khỏe tổng thể mà còn là biểu tượng quan trọng cho vẻ đẹp, sức quyến rũ. Một hàm răng đều đặn, trắng sáng sẽ tăng vẻ tươi tắn, rạng rỡ cho khuôn mặt.

Ngược lại, khi răng có vấn đề sẽ khiến chúng ta mất tự tin khi cười nói và giao tiếp. Nhiều người thậm chí còn mặc cảm, tự ti và hạn chế tiếp xúc xã hội chỉ vì hàm răng kém thẩm mỹ.

Chính vì lẽ đó, chăm sóc và bảo vệ hệ thống răng khỏe mạnh, trắng sáng chính là điều cực kỳ quan trọng, giúp tôn vinh vẻ đẹp của mỗi người.

Chức năng phát âm

Khả năng phát âm chuẩn, rõ ràng của con người một phần nhờ vào hệ thống răng. Cụ thể, các âm tiết khi nói đều được tạo thành nhờ sự phối hợp giữa lưỡi, hàm ưỡn và răng.

Khi thiếu hoặc mất răng, khoảng trống đó sẽ làm thay đổi cấu trúc khoang miệng, ảnh hưởng tới khả năng định vị lưỡi và làm cứng các cơ liên quan tới lưỡi. Từ đó, người đó sẽ gặp khó khăn trong việc phát âm một số nguyên âm và phụ âm cần sự linh hoạt của lưỡi.

Mặt khác, hàm răng khiếm khuyết còn khiến không khí trong miệng rò rỉ khi phát âm, làm các âm tiết bị méo mó, khó nghe và khó hiểu. Điều đó ảnh hưởng lớn tới giao tiếp và cuộc sống của người đó.

Giữ gìn hàm răng khỏe mạnh, đầy đủ là vô cùng quan trọng, giúp duy trì khả năng nói và giao tiếp tốt nhất có thể..

Cách chăm sóc răng miệng đúng chuẩn

Để giữ gìn hàm răng luôn khỏe mạnh và đẹp, mỗi người cần xây dựng chế độ chăm sóc răng đúng cách:

Vệ sinh răng miệng sạch sẽ đúng cách

Để có hàm răng khỏe mạnh, trắng sáng, mỗi người cần xây dựng thói quen vệ sinh răng miệng đúng cách và khoa học, bao gồm các bước sau:

• Đánh răng đều đặn 2 lần mỗi ngày, dùng bàn chải đánh răng sạch sẽ, êm ái để tránh làm tổn thương nướu răng. Sử dụng kem đánh răng có chất tẩy trắng lành tính để loại bỏ mảng bám hiệu quả
• Dùng chỉ nha khoa để lấy các mảng bám, vụn thức ăn mà bàn chải không với tới được
• Súc miệng ngày 2 lần bằng nước súc miệng có tinh dầu thảo mộc tự nhiên giúp loại bỏ mảng bám, khử mùi hôi miệng và ngăn ngừa viêm nướu hiệu quả

Xây dựng thói quen vệ sinh răng miệng khoa học là vô cùng cần thiết, giúp bảo vệ răng luôn khỏe mạnh và tươi sáng.

Xây dựng một chế độ ăn uống khoa học

Chế độ dinh dưỡng hợp lý có ảnh hưởng rất lớn tới sức khỏe răng miệng. Do đó, mỗi người nên xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh để bảo vệ răng như sau:

• Giảm thiểu các đồ uống, thực phẩm chứa nhiều axit như nước ngọt gaz, trà chanh… gây mòn men răng
• Hạn chế ăn quá nhiều đường, kẹo, bánh ngọt dễ làm sâu răng
• Ăn nhiều rau xanh, hoa quả chứa vitamin C, E, K tốt cho răng
• Uống đủ sữa, ăn các thực phẩm giàu canxi như sữa chua, pho mát…
• Sử dụng thêm thực phẩm bảo vệ men răng như tỏi, hạt chia…
• Ăn chậm, nhai kỹ để giảm tải cho răng
• Không ăn quá no và không để bụng quá đói cũng tốt cho răng
• Đánh răng và súc miệng sau khi ăn để loại bỏ vết dính thức ăn

Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp tăng cường sức đề kháng và bảo vệ làn da men răng khỏi bị hư hại.

Từ bỏ các thói quen xấu

Ngoài việc chăm sóc răng miệng đúng cách, mỗi người cần loại bỏ những thói quen xấu sau đây để bảo vệ răng:

• Không nên dùng răng để cắt, cắn, mở nắp chai, xé, cắt hộp giấy hay vặn nắp hũ đựng thức ăn… Những việc này rất dễ làm gãy hoặc sứt mẻ răng. Thay vào đó, hãy trang bị thêm các dụng cụ hỗ trợ như kéo, dao mổ, tuốc nơ vít…
• Các thực phẩm như kẹo cao su, kẹo dẻo, đá lạnh… rất dễ dính vào răng gây hư hại men răng. Đặc biệt đá lạnh còn khiến tủy răng nhạy cảm bị kích ứng dễ gây đau nhức.
• Các loại trang sức như khóa răng, dây xích vàng… có thể làm mòn men răng và tổn thương nướu. Ngoài ra chúng còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh nha chu do tích tụ vi khuẩn. Vì thế, bạn nên tránh đeo các phụ kiện lên răng để đảm bảo sức khỏe.

Từ bỏ những thói quen tưởng chừng nhỏ nhặt cũng góp phần quan trọng trong việc giữ gìn làn da men răng khỏe mạnh, trắng sáng.

Thăm khám răng định kỳ

Thăm khám răng miệng định kỳ ít nhất 6 tháng/lần là việc làm cực kỳ quan trọng, giúp phát hiện sớm và xử lý kịp thời các vấn đề về răng miệng.

Đặc biệt, với trẻ em, khám răng định kỳ còn giúp theo dõi sự phát triển của hàm răng, có phương án can thiệp hiệu quả kịp thời nếu có bất thường.

Tại các buổi khám răng định kỳ, bác sĩ sẽ tiến hành các bước sau:

• Kiểm tra tổng quát hàm răng, lợi để phát hiện sớm các vấn đề như sâu răng, viêm nướu, mòn men…
• Làm sạch các cao răng, mảng bám bám trên bề mặt răng
• Chỉ định điều trị phù hợp như trám răng, nhổ răng, lấy cao răng… nếu cần thiết
• Hướng dẫn cách chăm sóc răng miệng đúng cách

Như vậy, có thể thấy răng đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với cuộc sống của mỗi người. Chúng không đơn thuần chỉ là “công cụ” phục vụ cho việc ăn uống mà còn góp phần quan trọng vào chức năng thẩm mỹ, phát âm cũng như sự tự tin của mỗi người. Chính vì thế, việc bảo vệ và chăm sóc cho hàm răng luôn khỏe mạnh là điều cực kỳ cần thiết, nhằm giữ gìn chất lượng cuộc sống cho mỗi người.

Ngoài ra, đối với người gặp tình trạng mất răng, răng hư, mẻ, vỡ dẫn đến tình trạng khó khăn khi ăn nhai, bạn có thể tìm hiểu thêm về phục hình sứ, cấy ghép Implants – những phương pháp hiện đại giúp phục hồi răng mất tại Emedic Group, giúp đem lại cho khách hàng cảm giác ăn uống thoải mái như răng thật. Các bạn hãy ĐỂ LẠI THÔNG TIN, Hệ thống Nha khoa Emedic Group sẽ liên hệ lại với bạn trong thời gian sớm nhất.