Răng nhiễm tetracycline là gì? Nguyên nhân và cách khắc phục

Tetracycline là một nhóm kháng sinh phổ rộng, thường được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra. Tuy nhiên, việc sử dụng tetracycline không đúng cách ở trẻ em có thể dẫn đến tình trạng răng bị đổi màu, hay còn gọi là răng nhiễm tetracycline.

MỤC LỤC

Tetracycline là gì?

Tetracycline là một nhóm kháng sinh rộng phổ biến, được sử dụng làm thuốc điều trị nhiều bệnh nhiễm khuẩn do vi khuẩn.

Cụ thể, tetracycline bao gồm các hợp chất tự nhiên hoặc bán tổng hợp có cấu trúc 4 vòng hydrocacbon, được chiết xuất từ vi khuẩn Streptomyces. Một số loại tetracycline thường gặp là chlortetracycline, oxytetracycline, doxycycline,..

Cơ chế tác động của tetracycline là ức chế quá trình tổng hợp protein của vi khuẩn. Cụ thể, thuốc sẽ gắn vào tiểu đơn vị 30S của ribosome vi khuẩn, ngăn chặn gắn kết với ARN, ức chế quá trình dịch mã. Điều này làm cho vi khuẩn không thể tổng hợp được protein cần thiết cho sự phát triển và nhân lên.

Tetracycline có phổ kháng khuẩn rộng, tác dụng với nhiều vi khuẩn gram dương, gram âm như tụ cầu, liên cầu, khuẩn lậu, mycoplasma. Do vậy, thuốc thường được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng hô hấp, tiêu hóa, tiết niệu, một số bệnh da liễu.

Răng nhiễm Tetracycline là gì?

Răng nhiễm tetracycline là tình trạng răng bị biến đổi màu sắc do tác dụng phụ của việc sử dụng thuốc kháng sinh tetracycline không đúng cách.

Cụ thể, tetracycline có khả năng tương tác với các ion khoáng chất như canxi, magie, sắt trong quá trình hình thành men răng ở trẻ nhỏ. Tetracycline sẽ gắn kết với các ion này, tạo thành các phức chất khó tan, lắng đọng trên bề mặt răng. Điều này làm thay đổi cấu trúc tinh thể và màu sắc của men răng, dẫn đến hiện tượng răng bị vàng, nâu hoặc xám.

Răng nhiễm tetracycline thường gặp ở trẻ em dưới 8 tuổi do việc sử dụng thuốc thời gian dài trong giai đoạn răng sữa và răng vĩnh viễn đang phát triển. Ngoài ra, thai phụ dùng tetracycline 3 tháng đầu thai kỳ cũng có thể gây tình trạng răng bị đổi màu ở trẻ từ khi mới sinh.

Tình trạng này gây ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ và chức năng ăn nhai của răng. Do đó, việc sử dụng tetracycline cần được kiểm soát chặt chẽ để phòng tránh răng bị nhiễm màu, nhất là ở trẻ nhỏ.

Nguyên nhân răng nhiễm Tetracycline

Có 2 nguyên nhân chính dẫn đến răng nhiễm tetracycline:

Do sử dụng tetracycline không đúng cách

Việc lạm dụng hoặc sử dụng không đúng cách tetracycline ở trẻ nhỏ là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng răng bị đổi màu. Cụ thể:

Cho trẻ dưới 8 tuổi dùng tetracycline kéo dài trong giai đoạn răng sữa và răng vĩnh viễn đang phát triển. Lúc này cấu trúc và thành phần khoáng chất của men răng còn non nớt, dễ bị tương tác với tetracycline.
Sử dụng tetracycline với liều lượng cao hơn khuyến cáo hoặc dùng liên tục nhiều đợt điều trị mà chưa có sự kiểm soát của bác sĩ. Điều này khiến lượng thuốc tích tụ trong răng nhiều hơn, làm tăng nguy cơ đổi màu.
Dùng phối hợp nhiều loại kháng sinh nhóm tetracycline hoặc kết hợp với các thuốc ảnh hưởng tới quá trình hấp thu, chuyển hóa tetracycline. Lúc này, khả năng gây đổi màu răng của tetracycline càng tăng.
Dùng tetracycline mà không có sự chỉ định của bác sĩ hoặc tự ý mua thuốc uống không rõ nguồn gốc xuất xứ.
Không tuân thủ liều lượng và thời gian điều trị được chỉ định, dẫn tới tình trạng lạm dụng thuốc.
Các bậc cha mẹ cho con uống tetracycline dự phòng khi chưa có dấu hiệu bệnh rõ ràng.

Như vậy, việc sử dụng tetracycline thiếu sự giám sát của bác sĩ hoặc không đúng liều lượng, thời điểm là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới tình trạng răng bị ảnh hưởng bởi thuốc ở trẻ em.

Sử dụng không đúng cách tetracycline là nguyên nhân dẫn tới tình trạng răng bị nhiễm tetracycline

Do yếu tố di truyền

Ngoài việc sử dụng tetracycline không đúng cách, răng nhiễm tetracycline còn có thể xảy ra do yếu tố di truyền, bao gồm:

Phụ nữ mang thai sử dụng tetracycline trong 3 tháng đầu thai kỳ, giai đoạn các cơ quan quan trọng của thai nhi đang hình thành. Tetracycline có thể gây độc cho bào thai, ảnh hưởng đến quá trình phát triển răng của trẻ. Theo đó, thai nhi có thể đã mắc tình trạng răng bị nhiễm màu ngay từ khi sinh ra.
Cha mẹ bị răng bị ố vàng do di truyền gen lỗi gây nhạy cảm với tetracycline. Khi sinh con, gen lỗi này có xác suất 50% được truyền lại cho con, khiến trẻ dễ bị răng vàng khi sử dụng tetracycline.
Một số ít trường hợp, cả bố và mẹ đều bị răng vàng nặng do di truyền gen lỗi. Khi đó, xác suất con bị di truyền tình trạng này lên tới 75%.
Một số gen liên quan đến đột biến men răng cũng có thể làm tăng nguy cơ răng bị ảnh hưởng bởi tetracycline ở trẻ.

Như vậy, yếu tố di truyền tuy ít gặp hơn nhưng vẫn là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng răng nhiễm tetracycline ở trẻ em, đặc biệt là khi cả bố và mẹ đều bị bệnh lý này.

Như vậy, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến răng nhiễm tetracycline là do lạm dụng thuốc khi răng đang phát triển ở trẻ nhỏ. Vì vậy, việc sử dụng đúng liều lượng và thời điểm là rất quan trọng.

Các cấp độ răng nhiễm Tetracycline

Tùy thuộc vào liều lượng, thời gian sử dụng tetracycline cũng như đặc điểm của răng mà mức độ ảnh hưởng sẽ khác nhau:

Mức độ nhẹ: Chỉ xuất hiện vài vệt vàng nhạt ở gần mép nướu hoặc khía răng. Lớp men bị ảnh hưởng mỏng, màu vàng không rõ rệt.
Mức độ vừa: Màu vàng răng rõ rệt hơn, lan tràn khắp bề mặt nhưng tập trung nhiều hơn ở 1/3 chóp răng. Bề mặt men có thể hơi xỉn màu, bong tróc nhẹ.
Mức độ nặng: Răng chuyển sang màu nâu sẫm hoặc xám. Men răng bị biến dạng nghiêm trọng, bề mặt xỉn màu và tróc vảy rõ rệt. Tình trạng này thường do dùng tetracycline liều cao, kéo dài.

Ngoài ra, mức độ ảnh hưởng còn phụ thuộc vào:

Loại răng: Răng cửa và răng nanh thường bị biến dạng nặng hơn so với các răng khác.
Đặc điểm răng: Răng vĩnh viễn dễ bị tổn thương hơn so với răng sữa.
Độ tuổi: Trẻ nhỏ dưới 3 tuổi dễ bị ảnh hưởng hơn.
Tình trạng sức khỏe: Trẻ suy dinh dưỡng, thiếu vitamin D có nguy cơ cao hơn.

Như vậy, nếu phát hiện sớm ở giai đoạn nhẹ, răng nhiễm tetracycline có thể điều trị dễ dàng hơn, hạn chế để chuyển nặng.

Cách khắc phục răng nhiễm Tetracycline

Hiện nay, có 2 phương pháp điều trị chính giúp khắc phục tình trạng răng bị đổi màu do nhiễm tetracycline:

Tẩy trắng răng

Tẩy trắng răng là phương pháp được sử dụng phổ biến để khắc phục tình trạng răng bị vàng do nhiễm tetracycline. Cơ chế hoạt động của tẩy trắng là sử dụng các chất oxy hóa như hydrogen peroxide hay carbamide peroxide để phá vỡ các phức hợp tetracycline-canxi-phốtpho trên bề mặt răng.

Có 2 phương pháp tẩy trắng răng chính:

Tẩy trắng tại phòng nha khoa: Sử dụng các hóa chất oxy hóa mạnh như hydrogen peroxide 35-38% hoặc dùng tia laser, ánh sáng plasma,…để tẩy trắng. Hiệu quả khá cao, có thể làm mờ 50-70% màu vàng sau 3-4 lần thực hiện. Tuy nhiên, phương pháp này có chi phí đắt đỏ.
Tẩy trắng tại nhà: Dùng các sản phẩm như kem đánh răng, nước súc miệng, miếng dán chứa các chất oxy hóa như carbamide peroxide ≤10% để tẩy trắng răng. Chi phí thấp, tiện lợi nhưng hiệu quả kém hơn, cần thực hiện đều đặn và kéo dài nhiều tháng.

Ưu điểm của tẩy trắng răng:

Chi phí thấp hơn so với bọc sứ. Tiết kiệm chi phí điều trị.
Quá trình đơn giản, không gây đau đớn.
Có thể thực hiện được ở mọi lứa tuổi.

Nhược điểm:

Chỉ làm mờ màu vàng chứ không loại bỏ hoàn toàn được. Hiệu quả không cao.
Cần thực hiện lâu dài, đều đặn để duy trì kết quả.

Như vậy, tẩy trắng chỉ mang lại hiệu quả thẩm mỹ tạm thời, không phải là biện pháp điều trị triệt để răng nhiễm tetracycline.

Tẩy trắng răng là phương pháp được sử dụng phổ biến để khắc phục tình trạng răng bị vàng do nhiễm tetracycline

Bọc sứ răng

Bọc sứ thẩm mỹ được xem là phương pháp điều trị triệt để và hiệu quả nhất để khắc phục tình trạng răng bị đổi màu do nhiễm tetracycline.

Quy trình bọc sứ răng bao gồm:

Bác sĩ sẽ tiến hành mài mòn khoảng 0,3-0,5 mm bề mặt men răng bị ảnh hưởng để loại bỏ hoàn toàn phần răng bị biến đổi màu sắc.
Sau đó, lấy dấu răng và chọn màu sắc phù hợp để chế tạo lớp sứ mới. Lớp sứ này được dán chặt vào bề mặt răng vừa được mài mòn.
Cuối cùng, bác sĩ sẽ mài, đánh bóng và điều chỉnh màu sắc cho đạt hiệu quả thẩm mỹ cao nhất.

Ưu điểm của phương pháp này:

Che phủ hoàn toàn lớp men răng bị thay đổi màu sắc, phục hồi vẻ đẹp tự nhiên ban đầu của răng.
Tạo lớp sứ cứng, bền, chịu lực tốt, ít bị mòn theo thời gian.
Hạn chế đau răng, nhạy cảm lạnh sau khi mài răng.
Thời gian điều trị ngắn, chỉ mất 1-2 lần khám.

Nhược điểm: Đòi hỏi kỹ thuật cao và chi phí điều trị lớn. Bọc sứ cần được thay đổi sau 5-10 năm sử dụng.

Như vậy, bọc sứ là lựa chọn tối ưu để điều trị răng nhiễm tetracycline triệt để và lâu dài. Tuy nhiên, đây cũng là phương pháp tốn kém nhất.

Cách phòng tránh răng bị nhiễm Tetracycline

Để phòng ngừa tình trạng răng bị đổi màu do tác dụng phụ của tetracycline, cần lưu ý một số điều sau:

Không cho trẻ dùng các loại thuốc tetracycline khi đang trong giai đoạn phát triển răng sữa và răng vĩnh viễn, nhất là dưới 8 tuổi.
Hạn chế sử dụng tetracycline liều cao, kéo dài ở phụ nữ mang thai 3 tháng đầu để tránh gây độc cho thai nhi.
Chỉ sử dụng kháng sinh theo đơn của bác sĩ, không lạm dụng khi không cần thiết. Tuân thủ liều lượng và thời gian dùng.
Cho trẻ ăn đa dạng các loại thực phẩm giàu canxi, vitamin D, C, K… để tăng cường sức khỏe răng miệng.
Đưa trẻ đi khám răng định kỳ 6 tháng/lần để bác sĩ có thể phát hiện và xử lý kịp thời nếu răng bị ảnh hưởng bởi tetracycline.
Cảnh giác với những dấu hiệu ban đầu của răng bị đổi màu để can thiệp sớm.
Quan tâm cách chăm sóc răng miệng và sử dụng các sản phẩm chăm sóc răng nhẹ nhàng, lành tính.

Như vậy, phòng tránh hiệu quả nhất là hạn chế sử dụng tetracycline không đúng lứa tuổi và thực hiện khám răng định kỳ cho trẻ. Việc cẩn trọng khi dùng kháng sinh nhóm này là vô cùng cần thiết.

Hy vọng với những thông tin trên của Hệ thống Nha khoa Emedic Group sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về răng nhiễm tetracycline. Đối với người gặp tình trạng mất răng, răng hư, mẻ, vỡ dẫn đến tình trạng khó khăn khi ăn nhai, bạn có thể tìm hiểu thêm về phục hình sứ, cấy ghép Implants – những phương pháp hiện đại giúp phục hồi răng mất tại Emedic Group, giúp đem lại cho khách hàng cảm giác ăn uống thoải mái như răng thật. Các bạn hãy ĐỂ LẠI THÔNG TIN, Hệ thống Nha khoa Emedic Dental Group sẽ liên hệ lại với bạn trong thời gian sớm nhất.

Xem thêm: